مرتضی افقه: تا مسئله تحریم و FATF حل نشود، دولت هیچ ابزاری برای کاهش تورم ندارد

مرتضی افقه، استاد اقتصاد، در آغاز درباره طرح‌های دولت برای کاهش تورم و نتیجه ی رکود برای اقتصاد به «انتخاب» گفت: متأسفانه، دولت از همان ابتدا هم طرح‌ها و اقداماتش مبهم بود، برای کسانی که اقتصاد ایران را می‌شناسند این اقدامات هیچ کمکی نمی‌کند، اگر هم کمک کند ابعاد اندکی دارد. از نظر من شرایط اقتصادی و بحران‌هایی که با آن مواجه هستیم از جمله تورم افسارگسیختة فعلی، بخش کمی از آن مربوط به عوامل اقتصادی مربوط است. نتیجتاً با اقدامات اقتصادی مثل سیاست‌های پولی که مدت‌هاست بر آن تمرکز کرده‌اند قابل‌حل نیست. ریشه‌های اصلی تورم که کسری بودجه و انبوه هزینه‌های دولت است و هیچ کمکی به مردم نمی‌کند را باید اصلاح کنند. اگر کسری بودجه حل شود مسلماً نقدینگی نیز کاهش می‌یابد. در شرایطی که ریشه‌ها را اصلاح نمی‌کنند اقدامات پولی دولت فقط رکود را بیشتر می‌کند. همین‌الان اگر از بخش تولید بپرسید که مشکلشان چیست، یکی از چالش‌هایشان کمبود نقدینگی است. در شرایطی که همه فکر می‌کنند افزایش نقدینگی بالاست کمبود نقدینگی در بازار دیده می‌شود. به دلیل انبوه مشکلات در تولید، نقدینگی به بخش غیرمولد می‌رود و رکود شکل می‌گیرد. تلاش دولت برای کاهش تورم به این شکل باعث رکود شده است. نتیجه این وضعیت یک دور باطل است که به بیکاری دامن می‌زند. دولت در زمینة تورم موفق نخواهد شد؛ چون اقدامات سطحی دارد و تأثیر اندکی دارد.

وی در ادامه نسبت به توان و ابزار‌های دولت برای مقابله با تورم افزود: مشکلات اقتصادی ما ریشه‌های غیراقتصادی دارند نتیجتا محدود به دولت نیستند، ما یک مجلس بسیار ناکارآمد با قوانین بسیار گیج‌کننده داریم، یک بروکراسی ناکارآمد داریم که ریشه آن در نوع انتصاب ناشایسته‌هاست. این عوامل اگر اصلاح نشود، اقدامات اقتصادی دولت تأثیر کوتاه‌مدت خواهد داشت. دولت اگر نخواهد به این ریشه‌ها بپردازد کاری از پیش نمی‌برد. در کوتاه‌مدت تا مسئلة تحریم و اف.ای.تی.اف حل نشود، دولت هیچ ابزاری برای کاهش تورم ندارد. در میان‌مدت و بلندمدت اگر قرار است این تورم دست از سر اقتصاد بردارد، باید در بخش‌های مدیریتی اقدامات ساختاری انجام شود؛ اما پرهزینه است. عده‌ای که به بودجه آویزان شده‌اند باید کنار گذاشته شوند که برای دولت سخت است. دولت برای جبران کسری بودجه هزینه‌هایش را کم نمی‌کند؛ بلکه درآمدها را از طریق مالیات بالا می‌برد.

افقه در پایان گفت: دولت رئیسی با حل تحریم‌ها هم به‌صورت موقت می‌تواند مشکل اقتصادی را حل کند. ریشه تورم بیشتر داخلی است و تحریم‌ها آن را تشدید کرده‌اند هرچند سیاست خارجی تأثیر خود را بر اقتصاد به شکل وسیع دارد. اعلام اینکه ما با عربستان توافق کردیم و تأثیر آن بر قیمت ارز و سپس اعلام اینکه ارزها آزاد می‌شوند، نشان می‌دهد که سیاست خارجی و حل تنش‌های ما با خارج چقدر بر روند تورم مؤثر است. دولت با اقدامات پولی در یک بستر ضد توسعه حتماً نمی‌تواند موفق شود. این دولت اعلام کرد خط‌قرمزش تورم است و دو سال است در حال تلاش‌اند که تورم را کاهش دهند؛ اما هیچ موفقیتی نداشتند.