هشدار متخصصان درباره سرانه پایین تخت بیمارستانی در ایران

استاندارد سازمان بهداشت جهانی؛ هر هزار نفر ۳ تخت

هادی یزدانی می‌گوید: «استانداری که who (سازمان بهداشت جهانی) برای تعداد تخت‌های بیمارستانی یک کشور تعریف کرده به ازای هر هزار نفر سه تخت است. اگر جمعیت فعلی ایران را ۸۵ میلیون نفر بگیریم، باید حدوداً ۲۵۵ هزار تخت فعال بیمارستانی داشته باشیم. «سعید کریمی» معاون درمان فعلی وزارت‌خانه اعلام کرده چیزی حدود ۱۵۵ هزار تخت بیمارستانی موجود است. یعنی ۱.۸ تخت به ازای هر هزار نفر که خیلی با استاندارد فاصله زیادی دارد».

او ادامه می‌دهد: «کشور‌هایی مانند ژاپن، کره‌جنوبی، آلمان و حتی روسیه اصلا با ایران قابل قیاس نیستند. مثلا در ژاپن به ازای هر هزار نفر ۱۳ تخت بیمارستانی وجود دارد. حتی اگر ما با استاندارد‌های who هم حساب کنیم تعداد تخت بیمارستانی ما خیلی کم است؛ تازه باید در نظر گرفت که چه مقدار از این تخت‌ها فعال هستند و چه میزان در بیمارستان‌هایی است که فرسوده نیستند و حداقل‌ها و شرایط اولیه را دارا هستند».

این پزشک عمومی می‌گوید: «در ضمن محتمل است که بخشی از این آمار به‌دلیل مدیریت اقتضایی که در دوران کرونا رخ داد و یک‌سری تخت بیمارستانی به ظرفیت بیمارستان‌های موجود اضافه شد و دیگر کسرهم نشدند عدد سازی باشد. یعنی حتی ما قریب به یقین این ۱۵۵ هزار تخت بیمارستانی را هم نداریم. با فرض صحت آمار فعلی، بحث دیگر این است که کیفیت این تخت‌ها و ضریب اشغال آن‌ها چه‌گونه است؟! یک آیتمی به اسم ضریب اشغال تخت وجود دارد؛ یعنی اگر این ضریب اشغال بالای ۸ الی ۹ دهم باشد به معنی این است که مریض‌ها منتظر خالی شدن تخت هستند که یا مریضی خوب شود و یا مریضی بمیرد تا تختی خالی شود».

کمبود تخت؛ انتظار بیماران روبه‌روی بیمارستان

هادی یزدانی با بیان این‌که آمار مطلقی در دنیا وجود ندارد که بگوید یک استاندارد قطعی برای این ضریب وجود دارد، ادامه می‌دهد: «اما اصولا این ضریب در ۰.۶ تا ۰.۷ است. به این معنی که تخت‌ها نباید جوری باشند که مریض بعدی پشت در منتظر نشسته باشد. توزیع این تخت‌ها نکته مهمی است. وقتی تخت بیمارستانی اضافه کنید و فقط در کلانشهر‌ها باشد همین مشکل توزیع پیش می‌آید که در تهران پشت در بیمارستان امام خمینی مشاهده می‌شود».

او می‌گوید: «نکته بعدی که مهم است، امکانات به هر روشی گذاشته و تخت بیمارستانی نیز اضافه شد؛ این تخت بیمارستانی به تنهایی که واجد ارزش نیست و نیروی انسانی نیاز دارد. هر تخت بیمارستانی یک ضریب اشتغال و یک میزان نیروی انسانی نیاز دارد. نیروی انسانی که امروز مدیریت سلامت کشور نمی‌تواند آن‌ها را حفظ کند و با روش‌های مختلف مثل، مهاجرت، خودکشی، تغییر شغل و افسردگی از دست می‌روند و کار نمی‌کنند».

این دکتر عمومی با اشاره به این‌که تعداد تخت‌ها، توزیع تخت‌ها و تامین نیروی انسانی، مشکلی است که در کشور ما وجود دارد که مشکل کمی نیست و در بحران کووید یک جا‌هایی خودش را نشان داد، ادامه می‌دهد: «برای مثال در تخت‌های آی سی یو که ما بار‌ها از کم بودن تعداد تخت‌ها برای این بخش صحبت کردیم. صحنه‌هایی که افراد منتظر بودند تا در بخش آی سی یو تختی خالی شود تا بتوانند مریض خود را به این بخش منتقل کنند بسیار دیده می‌شد. این مسئله نیازمند یک برنامه‌ی مدیریتی کلان ورای وزارت بهداشت است. وزارت بهداشت با امکانات فعلی سخت‌افزاری، نرم‌افزاری، بودجه‌ها و مدیریت فعلی از انجام وظایف روزمره و همیشگی خودش هم عاجز است چه برسد به این‌که برای کمبود تخت‌های بیمارستانی برنامه‌ریزی داشته باشد. این مسئله چیزی است که فقط بحث دولت نیست، باید نهادها، افراد و امکانات دیگر پای کار بیایند تا بتوانند تخت‌های بیمارستانی در کشور را بیشتر کنند».

بنظر می‌رسد با شرایط کنونی موجود، چالش جدی پیش رو نظام سلامت کشور قرار دارد. چالشی که ضرورت سرمایه‌گذاری زیر ساختی در این حوزه را بیش از پیش ایجاب می‌کند.