ثروتمندان را از مالیات معاف نکنید! | معافیت‌ فقط برای طبقات پایین و متوسط

میثم ظهوریان عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتگو با فراز می‌گوید که دولت باید به سمت اخذ مالیات از اقشار پردرآمد حرکت کند و طبقات متوسط و پایین را هر‌چه بیشتر شامل معافیت‌های مالیاتی کند.

افزایش درآمد مالیاتی در لایحه بودجه ۱۴۰۴ چقدر است؟

افزایش درآمد‌های مالیاتی یعنی دولت تلاش کرده تا به سمت درآمد‌های پایدار حرکت پیش برود و بتواند بند ناف بودجه و منابع اصلی درآمدی خود را از نفت جدا کند. در لایحه بودجه ۱۴۰۴ درآمد‌های مالیاتی دولت ۳۹ درصد افزایش یافته است. به طور کلی درآمد مالیاتی از مالیات مستقیم و غیرمستقیم تشکیل می‌شود و هرچه این درآمد‌ها افزایش پیدا کند، سهم نفت از بودجه کم‌تر شده و در نتیجه تورم در اقتصاد کاهش پیدا خواهد کرد. در لایحه بودجه ۱۴۰۳، درآمد مالیاتی نسبت به لایحه بودجه ۱۴۰۲ بیش از ۶۳ درصد افزایش یافته و به هزار و ۲۲۲ هزار میلیارد تومان رسیده است. در لایحه بودجه سال آینده نیز درآمد مالیاتی تعیین شده به ۱۷۰۰ همت رسیده است.

شاخص مالیات به تولید ناخالص داخلی؛ ایران جدا از اقتصاد جهان

جدا از افزایش درآمد‌های مالیاتی در سال‌های اخیر، دولت تلاش کرده تا مالیات به تولید ناخالص داخلی را هم افزایش دهد. به طور خلاصه این نسبت نشان می‌دهد که درآمد جاری تولید نسبت به تولیدات اقتصادی چقدر است. بانک جهانی اعلام کرده که باید نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی ۱۵ درصد باشد که برای رشد اقتصادی شاخصی حیاتی است. این عدد در برخی کشور‌های در حال توسعه مثل نروژ و دانمارک به بیش از ۳۰ درصد نیز می‌رسید و میانگین آن در دنیا حدود ۱۴ درصد است. در حالی که در ایران این شاخص ۵.۱ درصد بوده و در لایحه بودجه ۱۴۰۴ برابر با ۵.۵ درصد هدف‌گذاری شده است. مجلس در برنامه هفتم توسعه دولت را مکلف کرده که این شاخص را تا سال ۱۴۰۸ به ۱۰ درصد برساند. میثم ظهوریان عضو کمیسیون اقتصادی مجلس درباره تکالیف مالیاتی دولت در همین زمینه به فراز گفت: «تکلیفی که روی دوش دولت گذاشتیم این است که درآمد‌های مالیاتی از پنج درصد در طول پنج سال به ۱۰ درصد برسد. حداقل باید سعی کنیم که در پنج سال درآمد‌ها سالی یک درصد افزایش پیدا کند تا بتوانیم به هدف خود برسیم.» ظهوریان درباره لزوم تقسیم بار مالیات روی دوش اقشار پردرآمد ادامه داد: «مالیات به مفهوم یک درآمد پایداری نسبت به درآمد‌های دیگر است، اما نباید بار مالیات را روی دوش اقشار پایین بیاوریم و شرکت‌های بزرگ و بنگاه‌ها بزرگ را به عناوین و بهانه‌های مختلف مثل حمایت از تولید، حمایت از انباشت سرمایه و... معاف کنیم. باید معافیت‌های مالیاتی شامل اقشار پایین و متوسط شود و بار مالیات روی دوش اقشار بالا باشد.»

نماینده مجلس: معافیت‌های مالیاتی باید شامل طبقات پایین و متوسط شود

همزمان با افزایش درآمد‌های مالیاتی دولت معافیت‌هایی را نیز در نظر می‌گیرد که می‌تواند منشاء رانت باشد. ظهوریان در پاسخ به پرسشی درباره این معافیت‌ها نیز توضیح داد: «در بودجه تکلیف مالیاتی را به عهده دولت گذاشتیم. مالیات به تولید ناخالص داخلی که اکنون پنج درصد است به ۱۰ درصد می‌رسد. اما در بندی از لایحه بودجه معافیت‌های مالیاتی که عمدتا مربوط به شرکت‌های خصولتی بود. یعنی از یک سو تکالیف مالیاتی روی دوش دولت گذاشته شده بود و از سوی دیگر با این معافیت‌ها دست دولت خالی می‌ماند. طبیعتا این اتفاق درست نبود و مجلس همراهی کرد که اصلاحات روی این بند انجام شود و بتواند درآمد‌های پیش‌بینی‌شده دست‌کم حقوق کارمندان و کارگران را پرداخت کند.»

آیا دولت درآمد‌های پیش‌بینی‌شده مالیاتی را محقق می‌کند؟

با این حال باید دید که دولت چهاردهم تا چه اندازه در محقق کردن درآمد‌های مالیاتی پیش‌بینی شده موفق خواهد بود. چراکه تحقق درآمد‌های مالیاتی دولت لزوما با پیش‌بینی این منابع در بودجه یکی نیست. در کشور‌های درحال توسعه دولت‌ها زیرساخت‌ها قدرتمندی برای شناسایی درآمد‌ها و ثروت افراد و در نتیجه سازوکار‌های کارآمدی برای اخذ مالیات دارند. به گفته ظهوریان در سال‌های اخیر در ایران نیز «نسبتا اتفاقات خوبی در زمینه رصد تراکنش‌های بانکی و انتقال آن به سازمان امور مالیاتی رخ داده است.» این نماینده مجلس گفت: «این ظرفیت نیز با چنین اقداماتی ایجاد می‌کند که نظام مالیاتی بتواند به جای فشار روی مودیان موجود به سمت حذف فرار‌های مالیاتی برود که اغلب نیز در طبقات بالا به دلیل عدم اشراف دقیق سازمان امور مالیاتی وجود دارد. باید به سمت گسترش مودیان و حذف فرار‌های مالیاتی حرکت کنیم و چنین ظرفیت‌هایی در دولت در حال گسترش و تکمیل است.»