ما هم می‌توانیم بدون مجوز، در خیابان تجمع کنیم؟!

به تازگی نیز در آخرین تجمعی که این گروه‌ها ترتیب داده‌اند، فردی در میان عده‌ای قلیل به دولت «امر» می‌کند که باید عملیات دیگری اجرا شود تا دو شهر اسرائیل «با خاک یکسان» شوند. اما این در حالی است که اعضای احزاب اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با فراز از بی‌نتیجه‌ماندن درخواست‌های خود برای برگزاری تجمع درباره مسائل سیاسی و اجتماعی خبر می‌دهند. حسین نورانی‌نژاد سخنگوی حزب «اتحاد ملت»، مازیار بالایی عضو شورای مرکزی حزب «اعتماد ملی» و سعید نورمحمدی سخنگوی حزب «ندای ایرانیان»، تجمع‌های پراکنده جناح مختلف دولت را نوعی تبعیض و ناعدالتی سیاسی می‌خوانند و در گفت‌وگو با فراز منشاء و پیامدهای آن را بررسی می‌کنند. 

نورانی‌نژاد: تجمع‌های تندروها شاهدی بر تبعیض سیاسی در کشور است

حسین نورانی‌نژاد درباره فعال شدن دوباره گروه‌های تندرو و تجمع آنان به فراز گفت: «گروه‌های فشار مصداق بارزی از بی‌عدالتی سیاسی در جامعه ایران هستند. به طور کلی حضور این نیروها در خیابان شاهدی است بر تبعیض سیاسی در کشور؛ زمانی که گروه‌هایی عرصه عمومی را ملک خود می‌دانند در حالی که دیگر نیروهای مدنی برای استفاده از کمترین حق و حقوق در این عرصه‌ها دچار محدودیت‌های فراوان هستند.» این فعال سیاسی افزود: «این افراد که ژست شجاعانه هم می‌گیرند لات‌های کوچه خلوت هستند. آن‌ها نیروهای نازپروده و لوسی هستند که همواره از رانت‌های مختلف برخوردار بودند و می‌دانند که از حمایت برخورداند. در حالی که افکارعمومی عمومی سخنان آن را در حد شوخی می‌داند. چراکه اینان نه درکی از منافع ملی دارند، نه دانشی نسبت به مسائلی که از آن سخن می‌گویند. این گروه‌ها اما تصور می‌کنند که صدای بلند آن‌ها به معنای حقانیت آن‌هاست.»

نورانی نژاد البته این گروه‌ها را چندان جدی نمی‌داند و صرفا از آن‌ها به عنوان یادآوری خاطرات تلخ دولت اصلاحات در مواجهه با گروه‌های فشار یاد کرد: «این گروه‌ها در زمان اصلاحات هم بودند و بعد نهادمند شدند و وجهه حاکمیتی نیز به آن‌ها دادند. بخش‌های انتصابی قدرت نیز از این گروه‌ها استفاده می‌کردند. اما با ظهور دولت آقای پزشکیان به نظر می‌رسد که دوباره برخی درصدد احیای این گروه‌های فشار هستند. اما شرایط تغییر کرده و امروز شرایط حاکمیت دوگانه وجود ندارد و دولت فعلی دولت حاکمیت هم هست. به همین دلیل فکر می‌کنم در شرایط حاضر گروه‌های فشار پشتیبانی نیروهای سلف خود مثل انصار حزب‌الله برخودار نیستند و شاید ارزش جدی گرفتن چندانی هم نداشته باشند. این‌ها فقط یادآوری تجارب تلخی هستند که در گذشته و در دولت اصلاحات وجود داشت.»

نورمحمدی: جامعه از کنش‌گری درون ساختار سیاسی ناامید می‌شود

ناعدالتی سیاسی، کلیدواژه دیگر فعال سیاسی، یعنی سعید نورمحمدی سخنگوی حزب ندای ایرانیان در گفت‌وگو با فراز بود. او گفت: «براساس آرمان‌های رهبران اول انقلاب و مردمی که انقلاب کردند، آزادی نظر باید برابر باشد. اما ما با مسئله‌ای روبه‌رو هستیم که این آزادی نظر و آزادی بیان برای بخشی از جناح‌ها و گروه‌های سیاسی وجود دارد اما برای باقی مردم وجود ندارد؛ بنابراین ما با یک ناعدالتی سیاسی مواجه هستیم. شعار عدالت اصلی‌ترین شعار آقای دکتر پزشکیان در رقابت‌های انتخاباتی بود. ایشان باید در نظر داشته باشد که عدالت سیاسی بخش مهمی از مسئله عدالت است.» نورمحمدی افزود: «مشکل اصلی اینجاست که گروه‌های فشار می‌توانند تجمع کنند و نظر خود را چه درست چه غلط، چه اخلاقی چه غیراخلاقی و چه صادقانه چه غیرصادقانه مطرح کنند. اگر عدالت سیاسی وجود داشت و کسانی که مخالف گروه‌های فشار بودند یا متفاوت از آنها با مسائل اجتماعی و سیاسی نگاه می‌کردند نیز مجوز تجمع و بیان نظرات خود را داشتند این گروه‌های سیاسی به محاق می‌رفتند. چراکه این گروه‌های فشار دیدگاه اقلیت جامعه را نمایندگی می‌کنند؛ بنابراین در عین حال که باید حقوق سیاسی و اجتاعی‌شان به رسمیت شناخت و از آن پاسداری کرد، برای آنکه تاثیر آنها واقعی و براساس وزن خودشان باشد، دولت باید به سمت دادن مجوز به سایر گروه‌ها و جریان‌ها برای تجمع دهد.»

او در ادامه به لزوم وجود سازوکاری برای کنش‌گری مردم اشاره کرد و ادامه داد: «عدم تعبیه سازوکار‌های سیاسی مناسب به نحوی است که همه مردم بتوانند نظرات خود را بیان کنند و نظرات آنها در اداره کشور و سیاست‌گذاری‌ها نیز جاری شود. نتیجه آن نیز مشارکت پایین در دو انتخابات اخیر است که از ابتدای انقلاب بی‌سابقه بوده است. اکثریت مردم احساس می‌کنند که دیده نمی‌شوند و گروه اقلیتی به عنوان مردم معرفی می‌شوند. این سازوکار‌های پر از ایراد باید اصلاح شود و در غیراین صورت روزبه‌روز بخش بیشتری از مردم ایران از کنش‌گری درون ساختار سیاسی ناامید می‌شوند و سیاست را رها می‌کنند و به دست گروه‌های تندرو می‌سپارند. این گروه‌ها نیز متاسفانه بدعادت شده‌اند. آنها تبدیل به جریان لوسی شدند که هیچ خاصیتی ندارد، اما به آنها امتیاز‌هایی اعطا شده و منابع در اختیارشان قرارداده شده و به‌راحتی خود را جای اکثریت مردم جا می‌زنند. این مسئله‌ای است که آسیب‌های سیاسی و اجتماعی آن را در سال‌های اخیر دیدیم.» نورمحمدی تاکید کرد که دولت می‌تواند این مسئله را حل کند اما «زمانی که بتوان آن را به عنوان مسئله‌ای ملی و با نگاه ملی در سطح نخبگان سیاسی مطرح کند و جا بیاندازد و توافقی نیز در سطح سران کشور درباره برطرف کردن این ناعدالتی سیاسی وجود داشته باشد.»

بالایی: جناحی که در انتخابات با مشارکت پایین رای نمی‌آورند چطور خود را نماینده اکثریت جامعه می‌داند؟

مازیار بالایی، عضو شورای مرکزی حزب «اعتماد ملی» نیز در گفت‌وگو با فراز از درخواست‌های متعدد احزاب اصلاح‌طلب برای برگزاری تجمع و بی‌پاسخ ماندن آن‌ها در وزارت کشور خبر داد. او درباره تجمع گروه‌های مخالف سیاست‌های دولت گفت: «هر زمانی که دولت‌های غیراصول‌گرا روی کار می‌آیند با این پدیده روبه‌رو هستیم. زمانی امثال آقای ده‌نمکی هدایت این گروه‌ها را برعهده داشتند و از حمله به سینما تا تجمعات دانشجویی را در دستور کار قرار می‌دادند. در دوره جدید اما ماجرا متفاوت شده است و این گروه‌ها نیز آب رفته‌اند. با توجه به گسترش شبکه‌های اجتماعی و قضاوت عملکرد آن‌ها از سوی مردم، بعضی از آن‌ها خجالت می‌کشند. مثلا در تجمعات درباره حجاب جمعیت بسیار قلیلی حضور داشت. مطالبه عملیات وعده صادق سه نیز چنین است. جمع کوچکی که کاملا مشخص است در سیاست به کدام نحله و جناح مرتبط هستند.» بالایی افزود: «سوال اینجاست که منتقدان این سیاست‌‌ها نیز امکان برگزاری تجمع دارند؟ چرا مخالفان حجاب اجباری نمی‌توانند تجمع مسالمت‌آمیز داشته باشند؟ حتی در سال‌های اخیر با تجمع بازنشسته‌ها نیز با دوز خشونت برخورد شده است. اما گروه‌های تندرو می‌توانند به راحتی به خیابان بیایند و مطالبات خود را مطرح کنند. اگر وزارت کشور مجوز می‌دهند باید به همه گروه‌ها بدهد ولی اگر برگزاری تجمع منوط به داشتن مجوز نیست که همه گروه‌ها باید بتوانند به خیابان بیایند.» او با اشاره به سخنگویان این جناح و اینکه مطالبه خود را مطالبه‌ای ملی می‌دانند ادامه داد: «پرچم‌دار این جناح سال‌هاست که آقای سعید جلیلی است. آقای جلیلی نیز در انتخابات ریاست‌جمهوری با وجود مشارکت پایین حدودا ۵۰ درصدی نیز نتوانست اکثریت آرا را به دست آورد. چطور این جناح خود را نماینده اکثریت و مطالبه خود را مطالبه ملی می‌داند؟ آقای دکتر پزشکیان درباره مسائل مختلف اعم از فیلترینگ، رابطه با جهان، FATF و غیره بسیار صریح صحبت کرد و اکثریت راه‌دهندگان به مواضع او رای دادند. بنابراین مشخص نیست این جناح در چه جامعه‌ای زندگی می‌کنند که نماینده اکثریت آن هستند.»

در چنین شرایطی به نظر می‌رسد که هجمه‌ها علیه دولت از سوی جناح مخالف ادامه خواهد داشت و سخنگویان آن در مجلس که البته در اقلیت هستند تلاش می‌کنند تا بر فشارهای خود بیافزایند. اما باید دید که دولت چهاردهم مطالبه اکثریت جامعه را چگونه می‌شنود و به آن عمل خواهد کرد. آیا گروه‌های منتقد وضع موجود و مسائلی مثل فیلترینگ نیز سرانجام اجازه تجمع خواهند یافت؟ این‌های پرسش‌هایی است که برای پاسخ آن‌ها باید کمی منتظر ماند.