پس از دانش آموختگان و دانشجویان نوبت مهاجرت دانش‌آموزان رسید!

امروز، موج مهاجرت دانش‌آموزان ایرانی به کشورهای دیگر به پدیده‌ای گسترده تبدیل شده است؛ سالانه هزاران دانش‌آموز به امید تحصیل در دانشگاه‌های برتر یا فرار از محدودیت‌های کنکور سراسری، کشور را ترک می‌کنند. این موج مهاجرت، بازار موسسه‌های مهاجرتی را رونق داده و هزینه‌های سنگینی را به خانواده‌ها و اقتصاد کشور تحمیل کرده است.

به تازگی «احمد بیگدلی»، عضو فراکسیون اجتماعی مجلس، در مصاحبه‌ای اعلام کرده که سالانه حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار دانش‌آموز ایرانی به دلیل عدم موفقیت در کنکور سراسری مهاجرت می‌کنند. این در حالی است که طبق آخرین آمارها در ۱۴۰۱، سالانه حدود ۷۰ هزار دانشجوی ایرانی مهاجرت می‌کنند. در سال‌های گذشته همچنین، آمار بالای مهاجرت کادر درمان در صدر اخبار قرار داشت. به نظر می‌رسد حالا جامعه با سیل مهاجرت دانش‌آموزی روبروست.

موسسه‌های مهاجرتی، واسطه خروج دانش‌آموزان

در سال‌های اخیر، رقابت بر سر قبولی در رشته‌های پزشکی شدت چشمگیری داشته است اما با توجه به محدودیت‌ها و ظرفیت کم این رشته در کشور، بسیاری از فکر پزشک شدن در ایران دست می‌کشند و چاره را در مهاجرت برای تحصیل می‌بینند. همراه با افزایش تقاضا برای مهاجرت تحصیلی آن هم از هجده نوزده سالگی، بازار کسب و کار موسسه‌های مهاجرتی نیز رونق گرفته است. با یک جستجوی ساده در اینترنت می‌توان به انبوه سایت‌هایی دست یافت که خدماتی چون مشاوره تحصیلی، اخذ پذیرش از مدارس و دانشگاه‌ها، دریافت ویزای تحصیلی، و حتی برنامه‌ریزی شغلی پس از تحصیل را ارائه می‌کنند.

هزینه خدمات این موسسات بسته به کشور مقصد متغیر است؛ از دوهزار تا سه هزار دلار برای دانشگاه‌های کانادا و آلمان و اسپانیا و حدود هزار دلار برای کشورهای روسیه. تمامی این موسسات می‌گویند بخشی از هزینه را در زمان عقد قرارداد دریافت می‌کنند و مابقی را بعد دریافت ویزا تا خانواده‌ها برای از کار موسسات مطمئن باشند. در واقع، این موسسات با دانشگاه‌ها و کالج‌هایی در کشورهای مقصد در ارتباط هستند و با استفاده از روابط خود می‌توانند به طور قطعی برای متقاضیان پذیرش بگیرند.

مقاصد محبوب مهاجرت دانش‌آموزان

از نظر آماری به نظر می‌رسد کانادا، آلمان، ترکیه، و امارات متحده عربی از جمله مقاصد محبوب دانش‌آموزان ایرانی هستند. مشاور یکی از این موسسات مهاجرتی می‌گوید در بین مراجعین خود، انگلیس، کانادا و استرالیا متقاضی بیشتری دارد اما در یک موسسه دیگر حدود ۳۰۰ مراجع متقاضی تحصیل در روسیه هستند، حدود ۲۰۰ نفر متقاضی تحصیل در اسپانیا هستند و مابقی می‌خواهند در ایتالیا و آلمان و ترکیه ادامه تحصیل بدهند.

احمد بیگدلی در مصاحبه خود اعلام کرده بود که در حال حاضر حدود ۲۵ هزار دانش‌آموز و دانشجوی ایرانی در ترکیه تحصیل می‌کنند. مشاورین یکی از موسسات مهاجرتی که با دانشگاه‌های کشورهای روسیه و ترکیه کار می‌کند، می‌گوید: «تحصیل در ترکیه از نظر اقتصادی به صرفه‌تر است اما به طور کلی خانواده‌ها ترجیح می‌دهند فرزندان خود را به کشورهای همسایه که از نظر فرهنگی به ایران نزدیک هستند، بفرستند.»

مشاور یکی دیگر از این موسسات می‌گوید: «ما به خانواده‌ها اسپانیا را بیشتر پیشنهاد می‌کنیم. ورود به دانشگاه‌های روسیه نسبتا آسان است اما شرایط زندگی در آن جا ایده‌آل نیست. از طرفی دیگر ورود به دانشگاه‌های آلمان سخت است اما شرایط زندگی بهتری در آن کشور وجود دارد. اسپانیا از هر دو نظر بهتر است.»

هزینه‌ها و شرایط، از دانشگاه تا خوابگاه

احمد بیگدلی در مصاحبه اخیر با اشاره به نگرانی‌های خانواده‌ها از فرستادن فرزندانشان به خارج از کشور گفته بود: «خانواده‌هایی به من مراجعه می‌کنند و می‌گویند من بچه ۱۸ ساله خودم را تنها بدون این که خودم بتوانم برای ثبت‌نام همراهش بروم به اروپا فرستاده‌ام.»

موسسات مهاجرتی در گفتگو با خانواده‌ها تاکید می‌کنند که جایی برای نگرانی وجود ندارد و همه دانشگاه‌ها و کالج‌های طرف قرارداد آن‌ها شرایط زندگی راحت را برای محصلان خود فراهم می‌کنند. برای رفع این نگرانی البته هزینه‌ زیادی لازم است. برآوردها نشان می‌دهد که هزینه تحصیل در مدارس بین‌المللی در کانادا و آلمان سالانه بین ۱۰ تا ۳۰ هزار دلار است، این هزینه با احتساب مخارج خوابگاه می‌تواند به ۲۰ تا ۶۰ هزار دلار هم برسد.

یکی از این موسسات مهاجرتی می‌گوید تحصیل در دانشگاه‌های روسیه بسته به کیفیت آموزشی و شرایط آن دانشگاه، سالانه ۵ تا ۱۵ هزار دلار است. به نظر می‌رسد قیمت خوابگاه‌ها در روسیه با توجه به کیفیت آن متفاوت است و از ۵۰۰ تا چهار هزار دلار می‌شود. یکی از مشاورین می‌گوید: «برای دانشجوی دختری که تازه از خانواده‌اش جدا شده و قرار است در یک کشور دیگر زندگی کند، خوابگاه پانصد دلاری اصلا مناسب نیست؛ پیشنهاد ما برای آن‌ها خوابگاه‌هایی است که حداقل ۳ هزار دلار هستند.»

هزینه‌های هنگفت مهاجرت دانش‌آموزان برای اقتصاد

خروج دانش‌آموزان و دانشجویان ایرانی برای تحصیل در خارج، به خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور منجر شده است. بیگدلی در مصاحبه خود با اشاره به تعداد دانش‌آموزان و دانشجویان ایرانی در ترکیه، اعلام کرده بود که هزینه‌های تحصیلی و رفت‌وآمدشان هرکدام ۲ میلیارد می‌شود. همچنین، مهرماه امسال، «محمد مسعودی»، مدیرکل بورس و اعزام دانشجویان اعلام کرده بود که در حال حاضر حدود ۱۸۰۰ دانشجوی ایرانی در یکی از دانشگاه‌های غیرمجاز روسیه پزشکی می‌خوانند. با توجه به این که شهریه تحصیل دانشجویان ایرانی در رشته پزشکی دانشگاه‌های روسیه به طور میانگین سالانه ۸ هزار دلار است، این دانشجویان برای ۶ سال تحصیل در روسیه حدود ۴۸ هزار دلار هزینه پرداخت می‌کنند.

این تنها بخشی از هزینه‌هایی است که با خروج هزاران مهاجرت دانش‌آموزان ایرانی به اقتصاد کشور تحمیل می‌شود. معلوم نیست چه مقدار ارز در مجموع با خروج چندین هزار دانش‌آموز دیگر در کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی سالانه از کشور خارج می‌شود.

لینک کپی شد