ماجرای بازداشت خبرنگار ایتالیایی در تهران و کارآفرین ایرانی در ایتالیا چیست؟

چندی پیش وزارت دادگستری آمریکا مدعی شده بود که عابدینی به همراه محمد صادقی فناوری‌های حساسی را در زمینه ساخت پهپاد به ایران انتقال داده‌اند. به همین دلیل محمد صادقی ۲۶ آذر در آمریکا دستگیر و همزمان عابدینی به درخواست آمریکا در فرودگاه میلان بازداشت شد. حالا با دستگیری سالیا، خبرنگار و تولیدکننده پادسکت ایتالیایی، این ماجرا ابعاد دیگری پیدا کرده است.

وضعیت خبرنگار ایتالیایی در ایران چگونه است؟

هرچند که از محمد عابدینی پس از بازداشت هیچ اطلاعی در دست نیست، در مقابل دستگاه قضایی ایران تاکنون دو بار اجازه ملاقات به سالیا داده است. پائولا آمادی سفیر ایتالیا، روز جمعه خبر داد که با او ملاقات کرده تا شرایط و وضعیت بازداشت او را بررسی کند. همچنین سفیر ایتالیا گفت که پیش از این ملاقات نیز به سالیا اجازه داده شده تا دو تماس با بستگان خود داشته باشد. روزنامه ایتالیایی «ایل فوگلیو» که سالیا برای آن کار می‌کند مدعی شدند که او ۲۲ آذر با ویزای خبرنگاری با اعتبار یک هفته و قابل تمدید به ایران سفر کرده و قرار بوده تا ۳۰ آذر به رم بازگردد. اما تلفن او صبح روز ۲۹ آذر طبق ادعای شرکت «کورا مدیا» که تولیدکننده پادکست است خاموش شده و احتمالا در همان روز سالیا بازداشت شده است. اما همانطور که اشاره شد، تاکنون وزارت خارجه یا دستگاه قضایی واکنشی رسمی به این بازداشت نداشته‌اند. طبق ادعای روزنامه «نیویورک تایمز» و رسانه «پولیتیکو» او در حال تولید پادکستی درباره فراز و نشیب‌های یک سال اخیر در ایران بوده و با زینب موسوی استندآپ کمدین ایرانی نیز مصاحبه کرده بود.

دو تبعه ایرانی چرا بازداشت شدند؟

پیش از دستگیری خبرنگار ایتالیایی، وزارت خارجه ایران سفیر سوئیس در تهران و یک دیپلمات ارشد ایتالیایی را به دلیل دستگیری دو تبعه ایرانی در آمریکا و ایتالیا احضار کرد. محمدمهدی صادقی، ۴۲ ساله و ساکن آمریکا در ایالت ماساچوست دستگیر شد و سپس محمد عابدینی نجف آبادی ۳۸ ساله در حالی که از میلان قصد سفر به سوئیس را داشت بازداشت شد. وزارت دادگستری آمریکا این دو را مرتبط با حمله پهپادی گروه‌های مسلح عراقی در ۸ بهمن ۱۴۰۲ به اردن دانسته که در آ» ۳ نظامی آمریکایی کشته و ۴۷ نفر دیگر زخمی شدند. عابدینی فارغ‌التحصیل مکانیک دانشگاه صنعتی شریف و مدیرعامل شرکت صنعت دانش رهپویان افلاک در ایران است. به گفته یکی از هم‌دانشگاهیان عابدینی که نام او فاش نشده او مدیر یک شرکت سوئیسی با نام Illumove SA بود که در زمینه تولید تجهیزات ضبط حرکت (موشن کپچر) فعالیت می‌کرد و تمامی فعالیت‌های این شرکت‌ها تحت نظارت حقوقی و مالیاتی دولت سوئیس انجام می‌شد. خبرگزاری دانشجو درباره زمینه فعالیت‌های عابدینی نوشته: «شرکت‌های او در زمینه تولید دستگاه‌های کمک درمانی و ابزار دقیق مرتبط با علوم ورزشی، محصولات متنوعی ارائه می‌دهند که به دلیل ماهیت فناوری‌های پیشرفته، ممکن است کاربردهای چندگانه داشته باشند.»

تبادل زندانیان؛ موضوعی همیشه مطرح!

هرچند که این بازداشت‌ها هرگز به شکل رسمی مرتبط با یکدیگر نخواهند شد اما رسانه‌ها و تحلیل‌گران آن‌ها در هم‌بسته باهم می‌دانند. به طور مثال حمید نوری که به اتهام مشارکت در اعدام زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ در سوئد به حبس ابد محکوم شده بود و دوران محکومیت خود را پشت سر می‌گذاشت، در خرداد ۱۴۰۳ با دو شهروندی سوئدی که در ایران زندانی بودند مبادله و آزاد شد. در چند دهه اخیر نیز تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا از جمله موضوعات همواره مطرح بوده که گاهی به توافق غیرمستقیم در این زمینه میان دو کشور منجر شده است. به نظر می‌رسد که در روزهای آینده واکنش‌های رسمی بیشتری از این بازداشت در ایران، ایتالیا و آمریکا منتشر شد اما مشخص نیست که این پرونده چه سمت‌وسویی پیدا خواهد و چقدر روی روابط کشورهای اثرگذار خواهد بود.