چند سال پیش، حسن روحانی در اظهار نظری ماندگار در باب تمرکز قدرت و اطلاعات در غیاب نظارت و شفافسازی گفت: «اگر سلمان و ابوذر هم باشند، فاسد میشوند». حال، وضعیت مبهمی که به بهانه وضع تحریمهای جدید بر آمارهای فروش نفت کشور حاکم شده، نگرانیها از بابت شیوع فساد را نیز گسترش داده است.
اعمال تحریمهای نفتی علیه کشورمان، همواره بهانهای بوده است برای اتخاذ سیاستهایی در راستای اختفای آمارهای کلان. وضعیت به حدی بحرانی شده که بیژن زنگنه، چندی پیش اعلام کرد اطلاعات مربوط به میزان صادرات نفت کشور اطلاعات جنگی محسوب میشود. البته با توجه به شیوه تحریمهای خشن کنونی، احتمالا از یک جنبه میتوان به زنگنه حق داد که برای حفظ کانالهای غیررسمی فروش، تا بدین حد نسبت به انتشار اطلاعات حساسیت نشان بدهد، اما نمیتوان فراموش کرد اتخاذ سیاست مشابه توسط دولت احمدینژاد در مواجهه با تحریمهای قبلی به گم شدن دکل نفتی و ظهور پدیدههایی مانند بابک زنجانی منتهی شد.
البته «محمدعلی پورمختار»، در گفتگو با «فراز« کارنامه زنگنه را از این منظر مثبت قلمداد کرده میگوید: «اگر فقط بخواهیم در ارتباط با موضوع نفت قضاوت کنیم، در این دوره چیزی درباره فساد در این زمینه نشنیدیم و گزارشی هم نرسیده و به نظر هم نمیرسد اتفاقی افتاده باشد اما در دوره قبل ماجراهای بابک زنجانی و دیگران به وجود آوردند که اصلاً قابل دفاع نیست».
این در حالی این در حالی است که چندی پیش خبر بازداشت زنی اعلام شد که گفته میشود با ۱۶مدیر کلیدی وزارت نفت ارتباط داشته است. وزرات نفت و سخنگوی دولت اصل دستگیری یک متهم را تایید، اما مسائل مطرح شده راجع به او و مدیران رده بالا را تکذیب کردند.
از سوی دیگر، آمارهای فروش نفت در شرایطی محرمانه قلمداد میشود که جدال مجلس و دولت بر سر سهم فروش نفت در بودجه سال ۹۸ همچنان ادامه دارد. دامنه این اختلافات از فروش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه تا ۱.۵ میلیون بشکه گسترش دارد. سرنوشت عجیب و نامعلوم نفتکش «آدریان» (گریس سابق) نیز که با دو میلیون بشکه نفت همچنان در آبهای جهان سرگردان است بار دیگر این پرسش را به پیش کشید که کدام نهادها بر میزان فروش و درآمدهای حاصل از نفت نظارت دارند؟
عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس اما میگوید: «هم وزارت نفت هم دولت نمیخواستند که اتفاقات گذشته بیاید و بنابراین با احتیاط و ملاحظه پیش رفتند و از این لحاظ از دوره قبل تحریمها بهتر است. زنگنه برای مراقبتهای اطلاعاتی نیز عملکرد خوبی داشته و فرمانده خوبی بوده است اما از او توقع وجود دارد که برای افزایش فروش نفت تدابیری بیاندیشند».
نماینده اصولگرای مجلس درباره اظهارات اخیر زنگنه مبینی بر اینکه «اجازه نفوذ به اطلاعات نفتی را نخواهم داد« گفت: «من نمیدانم نفوذی که آقای زنگنه مطرح میکنند به چه معناست و داخلی است یا خارجی، ولی ایشان یک مقداری نسبت حفظ اطلاعات مربوط به نحوه فروش، نحوه انتقال پول حاصل فروش و… نفت، حساس است و خود ایشان هم اشاره داشتند که افرادی آمدهاند و تقاضای نفت کردهاند ولی تحلیل من این بوده که اینها بیشتر به دنبال اطلاعات هستند و بنابراین احتیاط کرد. از این جهت او هشیار است و جلوی درز اطلاعات را گرفته است».
به نظر میرسد وضعیت تحریمها منتقدان دولت را هم به بنبست کشانده و دستشان را نه تنها از بابت نظارت، بلکه از جنبه انتقاد نیز بسته است. پورمختار نیز در درباره میزان اطلاعرسانی وزارت نفت به مجلس میگوید: «در مجلس هم وقتی که آقای زنگنه صحبت میکنند احتیاطات را دارند و از دادن جزئیات ابا دارند» اما همچنان ترجیح میدهد از تداوم این انحصار اطلاعاتی در شرایط خاص کشور انتقاد نکند. حال با توجه به شرایط تحریمی فعلی باید دید که سرنوشت «سلمانها و ابوذرهای» دولت روحانی به کجا خواهد رسید.
ویدیو:
گفتوگو با سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس
در دارالخلافه با بهزاد یعقوبی
مرز حریم خصوصی و عرصه عمومی کجاست؟