جای بیمارستان‌های ایران در این لیست خالی است

به گزارش فراز، همشهری آنلاین در گزارشی نوشت: لیست برترین بیمارستان‌های جهان در سال ۲۰۲۵ توسط برند فاینانس منتشر شد. در این فهرست اسامی مراکز درمانی پیشرو در جهان از نظر کیفیت خدمات، تجهیزات پیشرفته و تخصص پزشکی اعلام شده و بیمارستان جانز هاپکینز ایالات متحده امریکا، بیمارستان‌های دانشگاه آکسفورد انگلستان، سیستم سلامت مایو کلینیک ایالات متحده امریکا، بیمارستان ماس جنرال بریگهام ایالات متحده امریکا، مرکز پزشکی دانشگاه استنفورد ایالات متحده امریکا، شبکه سلامت دانشگاه کانادا، موسسه علوم پزشکی هند، دهلی، کلینیک کلیولند ایالات متحده امریکا، مرکز سرطان تاتا هند و موسسه سرطان دانا-فاربر ایالات متحده امریکا به ترتیب در رده‌های اول تا دهم آن قرار دارند.

این مراکز با ارائه خدمات تخصصی و فوق‌تخصصی، بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز دنیا و تیم‌های پزشکی مجرب به عنوان الگو‌هایی برای سایر مراکز درمانی در سراسر جهان شناخته می‌شوند، اما در کل این فهرست نامی از بیمارستان‌های ایران وجود ندارد و این در حالی است که برخی از این مراکز خدمات نوین هم‌سطح کشور‌های پیشرفته و توسعه یافته ارائه می‌کنند، اما به دلیل چالش‌های متعددی از جمله فرسودگی ساختارها، کمبود تجهیزات و مشکلات مدیریتی نمی‌توانند به جایگاه واقعی خود در سطح جهانی برسند.
فاصله با استاندارد‌ها
کشور‌های خاورمیانه و شمال آفریقا به عنوان یکی از مناطق سازمان بهداشت جهانی -که ایران هم جزو آنهاست- در حال رقابت برای بدست آوردن جایگاه بین‌المللی در زمینه بهداشت، درمان و ساخت بیمارستان هستند، اما مراکز درمانی ایران هنوز نتوانسته جایی در جدول منتشر شده فاینانس داشته باشد.
در فهرست جدید برند فاینانس نام بیمارستان‌هایی از جمله بیمارستان تخصصی و مرکز تحقیقات ملک فیصل در عربستان سعودی، کلیولند کلینیک ابوظبی در امارات متحده عربی، بیمارستان قصر العینی در مصر، مرکز بیمارستان دانشگاهی محمد ششم در مراکش، دانشکده پزشکی دانشگاه عین شمس در مصر، بیمارستان عمومی حمد شرکت پزشکی حمد در قطر، بیمارستان الوکره در قطر، شهر پزشکی ملک فهد در ریاض عربستان سعودی، بیمارستان دانشگاه ابن طفیل در مراکش، بیمارستان قلب قطر، مرکز بیمارستان دانشگاهی ابن رشد در مراکش و مرکز ملی تحقیقات و مراقبت سرطان در قطر دیده می‌شود، اما بیمارستان‌های ایران به دلیل مواجهه با چالش‌های متعددی این استاندارد‌ها دور هستند و جایی در این فهرست‌ها ندارند.
به همین دلیل لزوم توجه جدی به نوسازی و بهبود ساختارها، افزایش تخت‌های بیمارستانی به ویژه در بخش خصوصی، و ارتقاء کیفیت خدمات درمانی را بیش از پیش نمایان می‌سازد.

عمر کوتاه بیمارستان‌ها در کشور

نظام‌های بهداشتی کشور‌های پیشرفته با طراحی الگو‌های نوین، عمر مفید بیمارستان‌های خود را تا ۱۵۰ سال افزایش می‌دهند، اما مراکز درمانی در ایران با معضلی به نام فرسودگی زودهنگام مواجهند. به گفته دکتر نوید نصر، دبیر انجمن نت ایران، میانگین عمر مفید بیمارستان‌ها در کشور ۳۰ تا ۴۰ سال است و پس از آن، این مراکز درمانی دچار فرسودگی و ناکارآمدی می‌شوند. این معضل نه تنها کیفیت خدمات درمانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه هزینه‌های نظام سلامت را نیز به شدت افزایشی می‌کند.
بر اساس مطالعات انجام شده، بیش از ۳۰درصد از هزینه‌های هر تخت بیمارستانی صرف تامین تجهیزات و اقلام پزشکی می‌شود. با این حال، به دلیل عدم وجود نظام مدیریت نگهداری و بهره‌برداری صحیح، این تجهیزات در زمان‌های کوتاه‌تر مستهلک شده و هزینه‌های هنگفتی را بر دوش نظام سلامت تحمیل می‌کنند.
نصر با اشاره به مطالعات بانک جهانی، اعلام کرده ۵۰ تا ۸۰ درصد منابع نظام سلامت در کشور‌های در حال توسعه به ساخت و توسعه بیمارستان‌ها اختصاص می‌یابد و رعایت استاندارد‌های ساخت و ساز و اصول مهندسی می‌تواند به مدیریت بهینه هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری در نظام سلامت منجر شود.

مدیریت فیزیکی هم مناسب نیست

یکی دیگر از چالش‌های اساسی بیمارستان‌های ایران، فقدان برنامه‌های مدون در حوزه نگهداشت و مدیریت دارایی‌های فیزیکی است.
به گفته دبیر انجمن نت ایران، بیش از ۱۵۰۰ بیمارستان در کشور فاقد چنین برنامه‌هایی هستند که این امر منجر به افزایش هزینه‌های عملیاتی، کاهش بهره‌وری و کاهش راندمان انرژی بین ۴۰ تا ۶۰ درصد می‌شود.
با این وجود، تلاش‌هایی نیز برای بهبود وضعیت بیمارستان‌های ایران در حال انجام است. وزارت بهداشت در سال‌های اخیر اقدام به تدوین کتاب‌های استاندارد ایمنی بیمارستان‌ها کرده است. با این حال، نصر معتقد است که راه زیادی تا رسیدن به استاندارد‌های مطلوب باقی است.

راهکار‌هایی برای بهبود وضعیت

عمده خدمات درمانی در کشور در بخش دولتی ارائه می‌شود، اما به گفته دکتر علیرضا زالی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزایش تخت‌های بیمارستانی در بخش خصوصی ضرورت دارد و برای ارائه خدمات استاندارد به مردم، باید ۷۵ هزار تخت خصوصی به ظرفیت بیمارستان‌های کشور اضافه شود.
او بهترین راهکار برای افزایش تخت در بخش خصوصی را ایجاد مشوق‌ها، سرمایه‌گذاری و اختصاص تسهیلات عنوان کرد و گفت: در حال حاضر، تعداد تخت‌های بستری به ازای هر هزار نفر در ایران، بین ۱.۸۸ تا ۱.۸۹ است که با استاندارد ۲.۵ تخت فاصله زیادی دارد. ساختار‌های قدیمی و فرسوده بیمارستان‌های کشور هم یک چالش دیگر در حوزه بهداشت و درمان است.

به گفته زالی بیش از ۴۰درصد بیمارستان‌های کشور، به ویژه در شهر تهران، مربوط به سال‌های پیش از ۱۳۵۰ هستند و نزدیک به ۳۰درصد بین ۱۳۵۰ تا ۱۳۶۹ ساخته شده‌اند. این بدان معناست که ۷۰درصد بیمارستان‌های کشور از قدمت قابل توجهی برخوردارند و نیازمند نوسازی و بازسازی هستند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه اصلاح سازه‌ای راهکار منطقی برای فعالیت‌های بیمارستان نیست، عنوان کرد: در تهران، وضعیت بازتوزیع تخت‌های بیمارستانی چندان مطلوب نیست. برای مثال، در منطقه ۶ تهران ۳۴ بیمارستان و بیش از ۲۰۰ درمانگاه فعال وجود دارد، در حالی که منطقه ۱۹ فاقد بیمارستان است و تنها ۳۴ درمانگاه فعال در این منطقه فعالیت دارند.

زالی با تاکید بر اینکه بخش بزرگی از بیمارستان‌های معروف و محبوب تهران در بافت ۴ هزار هکتاری فرسوده قرار دارند، ادامه داد: در مناطق ۷، ۱۰، ۱۱ و ۱۲ تهران به دلیل قدمت و فرسودگی کالبدی، بیشتر ساختار‌های این مناطق در دسته سازه‌های آسیب‌پذیرند. باید توجه داشت که بیمارستان صرفا مرکزی برای درمان بیمار نیست، بلکه نهادی اجتماعی و شهری است و باید تمام ساختار‌های بصری و فیزیکی جذابیت و استحکام کافی داشته باشد.