جنگ در غزه از سر گرفته می‌شود؟

از همان ابتدا که اسرائیل توافق آتش‌بس را پذیرفت، نتانیاهو و مقاماتش آن را یک توافق محدود معرفی کردند که هدف اصلی آن صرفا آزادی گروگان‌های اسرائیلی است، نه یک برنامه جامع برای پایان جنگ. اکنون، نتانیاهو با پشتوانه جلسات اخیر کاخ سفید و روحیه‌ای که از پیشنهاد دونالد ترامپ برای تصرف غزه گرفته است، به اسرائیل بازگشته تا این توافق شکننده را کاملا نابود کند و همزمان محاصره کرانه باختری را گسترش دهد.

نتانیاهو به محض ورود به تل‌آویو، اعلام کرد که با دونالد ترامپ و «استیو ویتکوف»، نماینده ویژه او در امور خاورمیانه، به توافقی استراتژیک درباره مواضع اسرائیل در دور بعدی مذاکرات دست یافته است. او در جلسه‌ای در کنست گفت: «برنامه‌ای که به دنبال آن بودید اینجاست. اما این طرح با توافق اسلو مطابقت ندارد. ما آن اشتباه را تکرار نخواهیم کرد. در برنامه من، نه حماس هست و نه تشکیلات خودگردان فلسطین.» ساعاتی پس از این سخنان بود که «ابوعبیده»، سخنگوی گردان‌های القسام، اعلام کرد به دلیل تخلفات اسرائیل در اجرای توافق، حماس آزادی سه گروگان اسرائیلی را که قرار بود روز شنبه آزاد شوند، به تعویق خواهد انداخت. او تاکید کرد که اگر اسرائیل تعهداتش را اجرا نکند، مقاومت نیز اقداماتش را متوقف خواهد کرد.

ادامه حملات اسرائیل و اجرای ناقص تعهدات

از زمان اجرای رسمی آتش‌بس، اسرائیل به‌طور روزانه حملات هدفمندی را در نوار غزه انجام داده است. طبق اعلام وزارت بهداشت غزه، در سه هفته گذشته بیش از ۱۱۰ فلسطینی در این حملات کشته شده‌اند. روز یکشنبه، نیروهای اسرائیلی سه فلسطینی را در شمال غزه به ضرب گلوله کشتند و ادعا کردند که آن‌ها بیش از حد به مرز اسرائیل نزدیک شده بودند. «محمود المرداوی» از رهبران جنبش حماس اعلام کرده است که رژیم اشغالگر، مفاد پروتکل‌های انسانی در غزه را نقض می‌کند.او در مصاحبه با شبکه الجزیره، با اشاره به محرومیت صدها هزار نفر از نیازهای اساسی، گفت: «رژیم اسرائیل روزانه تنها به ۱۵ کامیون سوخت اجازه ورود می‌دهد و از ورود ۵۰ کامیون دیگر ممانعت می‌کند.» المرداوی همچنین تاکید کرده است که هیچ کانکسی وارد نوار غزه نشده؛ این به معنای محرومیت ده‌ها هزار نفر از سرپناه است. این رهبر حماس همچنین گفت: «با وجود توافق صورت‌گرفته، اسرائیل از ورود ۱۸۰ هزار چادر به نوار غزه ممانعت کرده که همین امر باعث تشدید رنج آوارگان شده است.»

حماس اسرائیل را به انجام بازی‌ کثیف متهم کرده و می‌گوید اسرائیل، با مسدود کردن یا کند کردن ورود کمک‌های بشردوستانه مانند غذا، دارو و چادر، عملا در حال نقض توافق است. «باسم نعیم»، عضو دفتر سیاسی حماس، هشدار داده است: «این اقدامات می‌تواند توافق را به فروپاشی بکشاند. نتانیاهو با هدف زیر پا گذاشتن توافق، از آمریکا بازگشته است.»

مواضع جدید اسرائیل و تلاش برای مانع‌تراشی

بر اساس توافق آتش‌بس که از ۱۹ ژانویه اجرایی شد، اسرائیل و حماس موظف بودند تا ۱۶ روز پس از آغاز مرحله اول، مذاکرات مرحله دوم را آغاز کنند. در این مرحله، آزادی تمامی گروگان‌های باقی‌مانده اسرائیلی در ازای آزادی زندانیان فلسطینی، خروج کامل نیروهای اسرائیلی از غزه و آغاز بازسازی گسترده نوار غزه پیش‌بینی شده بود. با این حال، سه هفته پس از آغاز آتش‌بس، مذاکرات مرحله دوم هنوز آغاز نشده است. نتانیاهو اول از اعزام هیئت مذاکره‌کننده به قطر خودداری کرد، و بعد با فشار کاخ سفید، هیئتی را اعزام کرد که تنها مجاز به بحث درباره مسائل فنی مرحله اول بود و نه مذاکرات درباره آینده.

به گزارش دراپ‌سایت‌نیوز، نتانیاهو قصد دارد در جلسه آینده کابینه، رسما خواسته‌های جدیدی را مطرح کند که مهم‌ترین آن‌ها تبعید رهبران حماس و خلع سلاح کامل گردان‌های القسام است. او همچنین تاکید کرده که نیروهای اسرائیلی را از «گذرگاه فیلادلفیا» که در امتداد مرز غزه و مصر قرار دارد، خارج نخواهد کرد. این در حالی است که طبق توافق آتش‌بس، اسرائیل موظف است حداکثر تا ۵۰ روز پس از امضای توافق از این منطقه خارج شود. این شرایط، عملا مانع از پیش‌روی توافق به سمت مرحله دوم شده و وضعیت نامشخصی را ایجاد می‌کند که در آن، تبادل اسرا تنها به‌صورت موردی انجام خواهد شد؛ بدون تضمین یک آتش‌بس دائمی یا خروج کامل نیروهای اسرائیلی از غزه.

پایبندی حماس به مرحله اول توافق و آمادگی برای مرحله دوم 

با وجود تلاش‌های اسرائیل برای کارشکنی، حماس تاکنون در چهارچوب توافق اعلام‌شده ۱۶ گروگان اسرائيلی را به همراه پنج تبعه تایلندی (مشمول توافق نبودند)، آزاد کرده است. با پایان مرحله اول، حدود ۶۰ گروگان اسرائیلی همچنان در غزه باقی خواهند ماند. مقامات حماس همچنین اعلام کرده‌اند که برای مذاکرات مرحله دوم آماده هستند.

با این حال، یک منبع نزدیک به مذاکره‌کنندگان فلسطینی، به دراپ‌سایت‌نیوز گفته که حماس همچنان بر آزادی تمام زندانیان فلسطینی که حکم حبس ابد دارند، پافشاری می‌کند. در میان این افراد، «مروان برغوثی»، رهبر سیاسی محبوبی که بسیاری معتقدند در صورت برگزاری انتخابات دموکراتیک در فلسطین پیروز خواهد شد، و «احمد سعدات»، دبیرکل جبهه مردمی آزادی فلسطین، حضور دارند. در حالی که اسرائیل احتمالا برای جلوگیری از آزادی آن‌ها تلاش خواهد کرد، حماس تاکید کرده که آزادی این رهبران برای پیشروی در مذاکرات ضروری است. اسرائیل همچنین بر تبعید برخی زندانیان فلسطینی پس از آزادی تاکید دارد، اما حماس اعلام کرده که هیچ فلسطینی‌ بدون رضایت شخصی تبعید نمی‌شود.

نتانیاهو بار دیگر با اقدامات خود درصدد تضعیف توافق آتش‌بس و جلوگیری از مذاکرات مرحله دوم است. در این میان، حماس تاکید دارد که بدون آزادی رهبران سیاسی فلسطینی و تعهدات واقعی از سوی اسرائیل، مرحله دوم توافق آتش‌بس ممکن نخواهد بود. با توجه به اقدامات اسرائیل و واکنش تهدیدآمیز ترامپ مبنی لزوم تحویل گروگان‌ها تا ظهر شنبه، مشخص نیست آتش‌بس تا کی در غزه برقرار باشد.