خبر مذاکره چگونه ادعاهای پایداری‌چی‌ها در استیضاح همتی را باطل کرد؟

ناصر همتی وزیر برکنارشده اما پیش و حین جلسه استیضاح تاکید کرد که افزایش قیمت ارز نتیجه متغیر‌هایی بیرون از وزارت اقتصاد است. موضوعی که مخالفان استیضاح وزیر نیز بر آن تاکید داشتند. احمد انارکی محمدی نماینده رفسنجان و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس از جمله همین نمایندگان بود که در گفت‌وگو با فراز گفت که مولفه‌های بسیاری در تعیین قیمت ارز اثرگذار هستند و پیش از استیضاح همتی نیز گفته شد که انتظار کاهش قیمت ارز با استیضاح وزیر اشتباه است. حالا اما در وضعیتی که وزارت اقتصاد با سرپرست اداره می‌شود و سیاست‌های اقتصادی دولت تغییری نکرده، خبر مذاکره قیمت‌ ارز را پایین آورده است. 

اثرپذیری نرخ ارز تحولات خارجی

انارکی در ادامه گفت‌وگو با فراز تاکید کرد که با خبر مذاکرات ایران و آمریکا نرخ ارز کاهشی شد و این نشانگر اثرپذیری ارز از تحولات مرتبط با سیاست خارجی است. پیش از این اما، نمایندگان تندرو و نزدیک به جریان پایداری در مجلس که استیضاح همتی را طراحی و پیگیری کردند، مدعی بودند که قیمت دلار و دیگر ارز‌های خارجی هیچ ارتباطی به تحریم‌ها و سیاست خارجی ندارد. هرچند که این نمایندگان افزایش قیمت ارز را فقط یکی از دلایل استیضاح همتی می‌دانستند، اما در عمل و روز استیضاح نرخ ارز موضوع اصلی در سخنان موافقان استیضاح بود. آنها از یک سو به کاهش اختلاف قیمت ارز نیما و بازار آزاد اعتراض داشتند و از سوی دیگر وزارت اقتصاد را مسئول تثبیت قیمت ارز برمی‌شمردند. در حالی که کاهش اختلاف ارز نیما با بازار آزاد منجر به حذف رانت واردکنندگان شد و سرکوب نرخ ارز، بدون توجه به نرخ تورم و ظرفیت اقتصادی کشور هم‌سو با سیاست‌های اصلاحی وزارت اقتصاد در دوران همتی نبود.

استیضاح جناحی و سیاسی تندروها 

پایداری‌چی‌ها و مخالفان همتی در جریان استیضاح بر تحمیل مسئولیت افزایش قیمت ارز بر وزارت اقتصاد تاکید داشتند. این چهره‌ها، اما زمانی که همتی ریاست بانک مرکزی در دولت دوازدهم را برعهده داشت نیز او را مسبب افزایش قیمت ارز می‌دانستند. در حالی که نسبت به محمدرضا فرزین، رییس کل بانک مرکزی دولت مرحوم رییسی را که هنوز سمت خود حفظ کرده کمترین انتقاد را مطرح کردند. موضوعی که به اعتقاد بسیاری گواهی بر سیاسی و جناحی بودن استیضاح همتی بود. پیش از این مصطفی پوردهقان نماینده اردکان در گفتگو با فراز به این نکته اشاره کرده بود و تاکید داشت که شواهد نشان از سیاسی و حزبی بودن استیضاح همتی دارد. البته محمدباقر قالیباف رییس مجلس نیز در ابتدای طرح این استیضاح گفت که استیضاح وزیر اقتصاد برای مجلس آورده سیاسی دارد، اما برای کشور نفع اقتصادی ندارد.

در مقابل، اما محسن زنگنه از جمله طراحان استیضاح در انتقاد از همتی گفت که او بر مذاکره و رفع تحریم به عنوان تنها راه‌حل تاکید دارد. زنگنه که دارای مدرک اقتصاد اسلامی از دانشگاهی در اندونزی است حتی در جریان جلسه استیضاح گفت که وزارت اقتصاد می‌تواند برای تامین ارز کشور از حساب سازمان‌های مختلف ارز بردارد.
حالا با گذشت یک ماه از استیضاح و افزایش قیمت ارز و سپس کاهش یک‌باره آن صرفا با اعلام خبر مذاکره ایران و آمریکا، درستی سخنان همتی و مخالفان استیضاح او روشن شده است.  

برملاشدن ادعاهای تندروها با آثار خبر مذاکرات

چنانچه اشاره شد، خبر مذاکره ایران و آمریکا و در عمان تاکنون بازار‌های داخلی را به لرزه در آورده است. به نظر می‌رسد با نزدیک شدن به روز مذاکره، با افزایش سیگنال‌های مثبت میان طرفین، همچنان ارز و طلا بیشترین تاثیر را بپذیرند. روند این مذاکرات و نتایج آن باز هم نشان خواهد داد که چقدر تحریم‌ها و سیاست خارجی ایران بر اقتصاد داخلی اثرگذار است. اقتصاددانان بسیاری همچون دکتر مسعود نیلی، استاد دانشگاه صنعتی شریف، می‌گویند که هیچ کشوری در جهان تحت شرایط تحریمی نتوانسته به رشد پایدار اقتصاد دست پیدا کند. همچنین پیامد‌های رخدادهایی، چون جنگ در منطقه نیز آثار آشکاری بر اقتصاد ایران داشته است. نکته‌ای که ناصر همتی نیز در جلسه استیضاح در سخنان خود بیان کرد، اما با انکار نمایندگان مخالف مواجه شد. تندرو‌ها و مخالفان مذاکره در مجلس و خارج از آن با انکار این آثار مدعی هستند که نه تنها می‌توان قیمت ارز را سرکوب کرد بلکه می‌توان دلار را که در کانال ۹۰ هزار تومانی قرار دارد به ۲۰ هزار تومان رساند. ادعا‌هایی که تاکنون فقط خبر مذاکره نادرستی آن را مشخص کرده است، صرف نظر از اینکه مخالفان مذاکره و سیاست‌های اقتصادی دولت چهاردهم، در سه سال دولت مرحوم رئیسی که همگی دارای مسئولیت بودند نیز نتوانستند جلوی رشد نرخ ارز را بگیرند و دلار ۲۵ هزار تومانی را به ۶۰ هزار تومان رساندند.