روز یکشنبه ۲۴ فروردین ۱۴۰۴، بازارهای مالی ایران تحت تأثیر اخبار مثبت از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، نوسانات قابلتوجهی را تجربه کردند. نرخ دلار در بازار آزاد به زیر ۸۴ هزار تومان و قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار به ۶ میلیون ۸۵۴ هزار تومان رسید. سکه امامی نیز با افت حدود ۱۳ درصدی به ۷۷ میلیون و ۸۰۰ تومان کاهش یافت. شاخص کل بورس به ۲ میلیون و ۹۰۸ هزار و ۶۴۷ رسید. همچنین ورود ۴،۳۵۹ میلیارد تومان پول حقیقی به بازار نشاندهنده افزایش اعتماد سرمایهگذاران بود.
در روزی که بازارهای طلا و ارز با افت قابل توجهی روبهرو شدند، هادی حقشناس، کارشناس اقتصادی و استاندار گیلان، از دو جنبه به بررسی دلایل این نوسانات پرداخت: رفتار هیجانی مردم و اثر انتظارات عقلایی بر روند بازار. به گفته او، بخشی از رفتار فعلی بازار، حاصل تصمیمهای عمومی مردم برای فروش داراییهایی، چون دلار و سکه است: «وقتی مردم به این نتیجه میرسند که احتمال کاهش تنشها وجود دارد، طبیعیست که به سمت فروش داراییهایی که تا پیش از آن، پشتوانهای برای حفظ ارزش پولشان بودند، حرکت کنند.»
حقشناس معتقد است پس از اولین جلسه مذاکره غیرمستقیم میان ایران و آمریکا، که با واکنش مثبت هر دو طرف همراه بود، «انتظارات عقلایی» در اقتصاد شکل گرفت. او توضیح داد: «در علم اقتصاد، وقتی فضا به سمت کاهش تنشها میرود، انتظار میرود بازار هم آرامتر شود. همین فضای خوشبینی باعث تخلیه حبابها در بازار ارز و طلا میشود.»، اما به باور او، واقعیتهای اقتصادی و متغیرهای بنیادین در ماههای اخیر، نقش چندانی در قیمتگذاریها نداشتهاند. «قیمت واقعی سکه حدود صد میلیون تومان نیست. قیمت دلار هم بر مبنای متغیرهای واقعی اقتصادی صد هزار تومان نیست. آنچه بازار را به این سطوح رساند، بیشتر فضای روانی و عوامل غیر اقتصادی بود.»
در ادامه، از او درباره چشمانداز ادامه این روند کاهشی پرسیده شد. پاسخ او روشن بود: «به نظر میرسد که دو طرف مذاکرات ارادهای برای حل بخشی از اختلافات دارند. نمیشود گفت همه مسائل بین ایران و آمریکا قابل حل است، اما برخی از آنها چرا. این یعنی حداقل در چند هفته آینده، احتمال بروز تنش جدید پایین است و در نتیجه، تخلیه حباب در بازار ادامه خواهد داشت.»
این گزارش، روزی نوشته شد که بازارها با سرعتی کمسابقه به اخبار واکنش نشان دادند. برای بسیاری، این روند شاید یادآور قدرت روانشناسی جمعی در اقتصاد باشد، اما از نگاه کارشناسانی مانند حقشناس، داستان فراتر از هیجان است؛ پای منطق و انتظارات نیز در میان است.
در گفتوگوی فراز با دو نماینده مجلس بررسی شد:
گفتار تحلیلی سردبیر فراز
جشنی برای کودکان کار
جزیره به روایت یکی از قدیمیترین ساکنانش