خلیج فارس؛ واکنش ملی به شایعه ترامپ

صبح روز چهارشنبه، خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از منابع آگاه خبر داد که ترامپ قصد دارد در سفر خود به عربستان سعودی، اعلام کند آمریکا از این پس از عنوان «خلیج ع رب ی» برای نامیدن «خلیج فارس» استفاده خواهد کرد. 

ساعاتی پس از بازتاب این خبر در رسانه‌های انگلیسی‌زبان، رسانه‌های داخلی مدعی شدند که «استیو ویتکاف»، فرستاده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، آن را تکذیب کرده است. با این حال، خبر تکذیبیه ویتکاف بر تصمیم احتمالی ترامپ برای جعل نام خلیج فارس، تاکنون در هیچ یک از منابع خارجی تایید نشده است.

کاخ سفید نیز تا این لحظه به خبرهای منتشر شده درباره تصمیم احتمالی دونالد ترامپ برای تغییر نام خلیج فارس، واکنش نشان نداده است. انتشار این خبر درست در زمانی که خبر توافق میان انصارالله یمن و ایالات متحده آمریکا تایی دشده است و گزارش‌ها از درخواست ایران برای برگزاری دور چهارم مذاکرات با آمریکا خبر می‌دهد، فضای سیاسی داخل ایران را ملهتب کرده است. به نظر می‌رسد عدم تایید یا تکذیب برنامه ترامپ برای جعل نام خلیج فارس از سوی مقامات آمریکایی، عامدانه است تا شاید فضای مذاکرات به سمت دیگری تغییر کند. 

وزیر امور خارجه: هرگونه اقدامی در جعل نام خلیج فارس، خشم مردم ایران را برمی‌انگیزد

مردم و مقامات ایران بلافاصله پس از طرح این ادعاها نسبت به تصمیم احتمالی ترامپ اعتراض کردند. آن‌ها این اقدام را تلاشی برای تحریف تاریخی و نشانه‌ای از نیت خصمانه رئیس‌جمهور آمریکا علیه خود تلقی می‌کنند. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در واکنش به این خبر در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «نام خلیج فارس، مانند بسیاری از نام‌های جغرافیایی، ریشه عمیق در تاریخ بشر دارد. امیدوارم که شایعات مضحکی که در مورد نام خلیج فارس وجود دارد، چیزی بیش از یک کمپین دروغ‌پراکنی توسط افراد «همیشه جنگ‌طلب» برای خشمگین کردن ایرانیان در سراسر جهان و تحریک آن‌ها نباشد.»

عراقچی با انتشار تصویری از یک سند تاریخی در کتابخانه کنگره ایالات متحده، نوشت: «مطمئنم که رئیس جمهور آمریکا می‌داند که نام خلیج فارس قرن‌ها قدمت دارد و توسط همه نقشه‌نگاران و نهادهای بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است و حتی تا همین اواخر دهه ۱۹۶۰ توسط همه رهبران منطقه در مکاتبات رسمی خود استفاده می‌شد.» عراقچی تاکید کرد هرگونه اقدامی در جعل نام خلیج فارس، هیچ اعتبار یا اثر قانونی یا جغرافیایی نخواهد داشت، جز آنکه خشم همه ایرانیان از هر قشر و عقیده سیاسی در ایران، ایالات متحده و سراسر جهان را به دنبال خواهد آورد.

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت نیز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «خلیج فارس فقط یک نام جغرافیایی نیست، بخشی از هویت تاریخی ملت ایران است. کسانی که به دنبال تغییر نام «خلیج فارس» هستند، تاریخ چندهزارساله ایران را درک نکرده اند. این تحرکات بی‌حاصل، بیشتر از آن‌که ما را تحریک کند، بی‌اعتباری شما را آشکار می‌کند.»

ظریف: ایرانیان این سوداگری کوته‌بینانه را برنمی‌تابند

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه پیشین ایران، نیز در واکنش به این خبر بر خشم مردم ایران نسبت به این اقدام احتمالی تاکید کرد و نوشت: «برای ایران، به جهانیان و ساکنان کاخ سفید نشان خواهیم داد که ایرانیان، همراه و هم زبان، این سوداگری کوته بینانه را برنمی‌تابند.»

جواد ظریف با انتشار لینک کارزار #همبستگی_برای_خلیج_فارس از مردم درخواست کرد همبستگی خود علیه این تصمیم را اعلام کنند. در متن این کارزار که در عرض تنها چندساعت هزاران امضا داشته، آمده است: «ما ایرانیان، با همه تنوع و تکثری که داریم، در اعتراض به تلاش شرم‌آور برای تغییر نام خلیج فارس اعلام همبستگی می‌کنیم. نام خلیج فارس با قدمت طولانی بخشی از میراث تاریخی و فرهنگی بشر است و توسط نقشه‌نگاران و نهادهای بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است و تلاش برای تغییر آن ایران‌ستیزانه و با اهداف مغرضانه است. با #همبستگی_برای_خلیج_فارس همبستگی‌مان برای ایران را اعلام می‌کنیم. خلیج فارس، خلیج فارس خواهد ماند.»

لینک امضای کارزار #همبستگی_برای_خلیج_فارس: https://www.karzar.net/213890

مردم ایران: خلیج فارس بخشی از هویت تاریخی ایرانیان است

واکنش‌ها به جعل نام خلیج فارس از سوی رئيس‌جمهور آمریکا به مقامات رسمی ایران محدود نمی‌شود. از زمان اعلام این خبر، هزاران کاربر ایرانی با گرایش‌های مختلف سیاسی با استفاده از هشتگ «خلیج فارس» به دو زبان فارسی و انگلیسی به این تصمیم اعتراض کرده‌اند. کاربران ایرانی، با انتشار اسناد تاریخی که در آن‌ها نام «خلیج فارس» به روشنی دیده می‌شود، تاکید می‌کنند ترامپ نمی‌تواند با یک اظهارنظر دلخواهانه، هویت تاریخی و فرهنگی این منطقه را زیرسوال ببرد. 

همزمان با انتشار وسیع تصمیم احتمالی ترامپ برای جعل نام خلیج فارس، تصویری از سنگ قبر سربازان آمریکایی بارها منتشر شده‌است. در این تصویر نام «خلیج فارس» به صورت رسمی به عنوان محل جان باختن این سربازان آمریکایی آمده است. 

کاربران ایرانیان دیگری با بیان طنزآمیز نسبت به این خبر واکنش نشان داده‌اند و اقدام احتمالی ترامپ را توهین‌آمیز می‌دانند. آن‌ها تاکید می‌کنند رئیس‌جمهور آمریکا اجازه ندارد نام «خلیج فارس» را تغییر دهد.

ترامپ نمی‌تواند تاریخ این جغرافیا را تحریف کند

این نخستین بار نیست که موضوع نام‌گذاری خلیج فارس به یک مناقشه بین‌المللی تبدیل می‌شود. در گذشته نیز تلاش‌هایی برای تغییر این نام صورت گرفته بود که با مخالفت شدید ایران و ایرانیان مواجه شد. ویدئویی در رسانه‌های داخلی منتشر شده است که تمامی روسای جمهور آمریکا پیش از این در سخنرانی‌هایی از خلیج فارس با نام اصلی آن یاد می‌کنند اما ترامپ از آن با عنوان «خلیج عربی» نام برده است. با این همه، این نام حتی زمانی‌که ترامپ آن را بر زبان آورد، هرگز به عنوان نام اصلی «خلیج فارس» رسمیت نیافت. حتی اگر تصمیم ترامپ برای جعل رسمی نام «خلیج فارس» قطعی باشد، باز هم این قدرت‌نمایی‌ها راه به جایی نمی‌برد.

هرچند با توجه به حساسیت‌های تاریخی و فرهنگی پیرامون این موضوع، به نظر می‌رسد تصمیم ترامپ می‌تواند تبعات دیپلماتیک و اجتماعی قابل توجهی به همراه داشته باشد.