چه کسی راست می‌گوید؛ مولوی عبدالحمید یا حامیان مهاجران افغانی؟!

بیشتر بخوانید:

لغو مدرک اقامتی افغان‌ها‌ در آمریکا | افغانستان دیگر ناامن نیست!

روایت متفاوت مولوی عبدالحمید از شرایط افغانستان

سفر مولوی عبدالحمید به افغانستان سفری برنامه‌ریزی‌نشده بوده است. او برای سفر حج به عربستان رفت و با تجاوز اسرائیل به خاک ایران و آغاز جنگ، به ناچار از مسیر زمینی افغانستان به کشور بازگشت. او وضعیت امنیتی افغانستان، چهار سال پس از روی کار آمدن طالبان را اینگونه توصیف می‌کند: «امنیت موجود در افغانستان مرا تحت تاثیر قرار داد، فساد به شکل چشمگیری از بین رفته و دیگر خبری از دزدی و ناامنی نیست، پیش از این، دزد‌های منطقه به افغانستان می‌گریختند، اما اکنون شرایط تغییر کرده است.»

آمریکا هم افغانستان را ناامن نمی‌داند

روایت مولوی عبدالحمید از وضعیت امنیت در افغانستان را، دولت آمریکا در فروردین امسال، با باطل کردن مدارک اقامتی «حفاظت موقت» تایید کرده بود. این نوع اقامت شامل بیش از ۸۲ هزار افغان می‌شد که پس از روی کارآمدن طالبان در افغانستان به طور اضطراری از کشور خارج شده بودند. این افراد،  مترجمان، کارکنان محلی سفارت آمریکا و خانواده‌هایشان بودند که با دریافت مدرک اقامتی «محافظت موقت» مورد حمایت دولت آمریکا قرار گرفتند. کاخ سفید، اما اعلام کرده مدارک اقامتی این افراد به دلیل تغییر شرایط افغانستان تمدید نمی‌شود. دولت ترامپ بر این باور است که وضعیت در افغانستان دیگر به گونه‌ای نیست که اتباع آن نیاز به حمایت‌های ویژه اقامتی داشته باشند.

ببینید:

بین ۱۰ تا ۱۳ میلیون افغانی در ایران هستند | طالبان موافق بازگشت اتباع است

یک بام و دو هوای طالبان؛ فراخوان برای بازگشت و عدم تسهیل شرایط بازگشت

حتی طالبان نیز، دست کم از یک سال گذشته به مهاجران افغان اعلام کرد که به کشور خود بازگردند، «زیرا امکانات لازم بای آنها در افغانستان فراهم شده است.» در خرداد امسال هم رییس‌الوزاری طالبان بار دیگر گفت همه افغان‌هایی که پس از فروپاشی حکومت پیشین افغانستان را ترک کرده‌اند آزادند که به خانه‌هایشان بازگردند و وعده داد که همه عفو می‌شوند.

با این همه، گروه‌ها و رسانه‌های حامی اتباع افغانی غیرمجاز در ایران، اصرار دارند که از لفظ پناهجو برای آنها استفاده کنند. در حالی که با توجه به تغییر شرایط امنیتی افغانستان، که شواهد و روایت‌ها نیز آن را تایید می‌کند، مهاجران غیرقانونی در ایران پناهجو به حساب نمی‌آیند. حتی با توجه به تجاوز اسرائیل و آمریکا به خاک ایران و جنگ دوازده روزه، می‌توان گفت که اکنون ایران در شرایط اضطراری است نه افغانستان و اخراح مهاجران افغانی که بخش قابل توجهی از آن‌ها غیرقانونی هستند، بدیهی‌ترین اقدام دولت محسوب می‌شود. 

نکته دیگر اینجاست که حتی طالبان نیز، برخلاف فراخوان‌ها برای بازگشت افغان‌ها، در عمل تمایل ندارد که مهاجران غیرقانونی افغانی از ایران به این کشور بازگردند. چرا این جمعیت که اکنون به روایت‌هایی به بیش از ده میلیون نفر رسیده، در افغانستان به کار و امکانات زیرساختی نیاز دارند. کار و امکاناتی که برای جمعیت فعلی افغانستان نیز وجود ندارد. به گفته رضا سپهوند، رییس فراکسیون توسعه متوازن مجلس، افغانی‌های حاضر در ایران در خیلی از مواقع، درآمد خود را به طلا و ارز تبدیل و از ایران خارج می‌کنند. به گفته سپهوند حتی بازار ارز هرات نیز به واسطه همین روند خروج و ارسال ارز از ایران به افغانستان شکل گرفته است. به گفته علی حسین رعیتی فرد معاون وزیر کار افغانی‌ها سالیانه پنج میلیارد دلار ارز از ایران خارج می‌کنند و به افغانستان می‌فرستند.

بنابراین، بازگشت اتباع غیرمجاز افغانی به افغانستان در عمل برابر با از بین رفتن دست کم ۵ میلیارد دلار ارز و البته بیکار شدن این اتباع در افغانستان است. از سوی دیگر، بخش بزرگی از جمعیت حاضر در ایران، شیعیان افغانستان هستند که بازگشت آنها، می‌تواند حکومت بنیادگرای اهل سنت طالبان را دچار چالش کند. به این ترتیب طالبان هرچند در ظاهر خواستار بازگشت اتباع افغان است، اما در عمل شرایط را برای بازگشت آنها تسهیل نمی‌کند. حتی برخی گزارش‌های رسیده به فراز حاکی از آن است که طالبان، پس از آغاز اخراج گسترده اتباع غیرمجاز خود از ایران، مرز‌ها را محدود کرده است. این‌ها در حالی است که براساس اخبار رسیده به فراز، وزارت خارجه دولت چهاردهم نیز در ماه‌های گذشته رایزنی‌هایی با طالبان برای بازگشت حداکثری اتباع افغانی به افغانستان داشته است.

به نظر می‌رسد که با روند صعودی اخراج اتباع غیرمجاز از کشور، حامیان آن‌ها برای جلوگیری از این روند، به انواع استدلال‌های غیرمستدل روی آورده‌اند.