
بر اساس قوانین مهاجرتی آمریکا، وضعیت محافظتی موقت (Temporary Protected Status یا TPS) به کسانی تعلق میگیرد که کشورهایشان با بلایای طبیعی، درگیریهای مسلحانه یا رویدادهای فوقالعاده مواجه شده باشد. این مدرک معمولا بین ۶ تا ۱۸ ماه اعتبار دارد و قابل تمدید است. این نوع اقامت مانع اخراج میشود و اجازه کار را نیز فراهم میکند.
روز جمعه، سخنگوی وزارت امنیت داخلی ایالات متحده اعلام کرد که بنابر تشخیص وزیر امنیت داخلی این کشور، شرایط کنونی در افغانستان و کامرون طوری است که شهروندان این کشورها دیگر شایستگی دریافت وضعیت محافظتی را ندارند و باید از آمریکا خارج شوند. به گزارش رویترز، در پی این تصمیم حدود ۱۴ هزار و ۶۰۰ مهاجران افغان و ۷ هزار و ۹۰۰ مهاجر کامرونی باید طی دو ماه آینده ایالات متحده را ترک کنند. بیشتر این مهاجران کسانی هستند که در سالهای اخیر به خاطر شرایط ناامن داخلی توانستند مدرک اقامتی حفاظتی آمریکا را دریافت کنند.
در جریان سقوط کابل در سال ۲۰۲۱، بیش از ۸۲ هزار افغان توسط آمریکاییهایی بهطور اضطراری از افغانستان خارج شدند تا از خطر طالبان در امان باشند. این مهاجران در واقع مترجمان، کارکنان محلی سفارت آمریکا و خانوادههایشان بودند که با دریافت مدرک اقامتی «محافظت موقت» مورد حمایت دولت آمریکا قرار گرفتند. بیش از ۷۰ هزار نفر از این پناهجویان با مجوز موقت (parole) وارد آمریکا شدند و در طول چند سال گذشته منتظر دریافت وضعیت قانونی اقامت خود بودند.
حال، دولت دونالد ترامپ که به خاطر سیاستهای ضدمهاجرتی مشهور است، اعلام کرده مدرک اقامتی این افراد لغو میشود. مایکل مککال، نماینده جمهوریخواه، با انتقاد نسبت به این تصمیم، تاکید کرده است افغانهایی که به آمریکا کمک کردهاند، نباید تنها رها شوند. با این حال، دولت ترامپ بر این باور است که شرایط در افغانستان دیگر به گونهای نیست که اتباع آن به حمایتهای ویژه اقامتی نیاز داشته باشند. با لغو این حمایتها، حالا هزاران افغانی که از ترس طالبان و وضعیت جنگزده افغانستان به آمریکا پناه برده بودند، باید هرچه زودتر از خاک این کشور خارج شوند.
با قدرت گرفتن طالبان در افغانستان، موج مهاجرت افغانها به ایران به عنوان کشور همسایه با ریشههای فرهنگی مشترک شدت گرفت. به طوری که در فاصله سالهای ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ روزانه هزاران تبعه افغانستان به صورت قانونی و غیرقانونی وارد کشور شدند. بر اساس آخرین آمارهای رسمی، امروز حدود ۶ میلیون و ۱۰۰ هزار مهاجر افغان در ایران زندگی میکنند. هرچند، آمارهای غیررسمی از حضور حداقل ده میلیون افغانی در ایران خبر میدهد.
حالا در پی افزایش ناگهانی مهاجرت افغانها به ایران و حضور هزاران مهاجر غیرقانونی، بسیاری از کارشناسان معتقدند که در صورت ادامه این فرایند، بحرانهای اقتصادی و اجتماعی تشدید میشود. نارضایتی مردم نسبت به کمبود منابع و مشکلات فرهنگی سبب شده که در دولت چهاردهم، بحث رد مرز مهاجران غیرقانونی و کنترل ورود اتباع افغانستان پررنگ شود. رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور دی ماه ۱۴۰۳ اعلام کرد سالانه بیش از یک میلیون نفر از اتباع غیرمجاز از مرزها خارج میشوند.
هرچند کنترل مرزها و مقابله با مهاجران غیرقانونی یک حق طبیعی است، عدهای از فعالین اجتماعی و اتباع افغانستان نسبت به مطالبه مردم ایران معترض هستند. آنها با نادیده گرفتن میزبانی دیرینه ایران از مردم افغانستان، مردم ایران را به نژادپرستی و رفتار تبعیضآمیز متهم میکنند. مدافعان مهاجرت اتباع افغانستان، معتقدند ایران به واسطه همسایگی و اشتراکات فرهنگی با افغانستان باید پذیرای مردم این کشور باشد. آنها همچنین تاکید میکنند بسیاری از مهاجران افغان در کشور خود امنیت جانی ندارند. با این همه، دولت ایالات متحده که از نظر افغانها همیشه حامی افغانستان بوده، حالا شرایط این کشور را امن میداند و بیتوجه به آینده هزاران پناهجوی افغان قصد دارد آنها را از کشور اخراج کند.
در گفتوگوی فراز با دو نماینده مجلس بررسی شد:
ابراهیم رضایی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفتوگو با فراز:
جزیره به روایت یکی از قدیمیترین ساکنانش
در دارالخلافه با بهزاد یعقوبی