چه شغل‌هایی از هوش مصنوعی ضرر می‌کنند؟

هوش مصنوعی، دوست یا دشمن مشاغل؟ تحقیق جدید مایکروسافت، با تحلیل ۲۰۰ هزار گفتگوی کاربران با هوش مصنوعی مایکروسافت Copilot، بررسی کرده آیا هوش مصنوعی دستیار است یا جایگزین مشاغل می‌شود؟ مشاغل دانشی مانند مترجمی، روزنامه‌نگاری و فروش بیشترین تأثیر را از هوش مصنوعی می‌پذیرند، در حالی که مشاغل فیزیکی مانند پرستاری و ساخت‌وساز کمتر متأثرند. این گزارش، با تطبیق یافته‌ها با بازار کار ایران، از فرصت‌های AI برای افزایش بهره‌وری و نیاز به آموزش‌های جدید می‌گوید.

این تحقیق، هوش مصنوعی (AI) را به عنوان یک فناوری عمومی‌منظوره معرفی می‌کند که مشابه اختراعاتی مانند موتور بخار یا کامپیوتر، می‌تواند بخش‌های گسترده‌ای از اقتصاد را تحت تأثیر قرار دهد. بر اساس آمار، نزدیک به ۴۰ درصد آمریکایی‌ها از ابزار‌های AI generative در محیط کار یا خانه استفاده می‌کنند، که این نرخ پذیرش حتی از اینترنت و کامپیوتر شخصی در مراحل اولیه پیشی گرفته است.

پژوهشگران با تمرکز بر گفت‌و‌گو‌های واقعی کاربران با هوش مصنوعی مایکروسافت (Copilot) از ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۴، دو جنبه را جداگانه تحلیل کرده‌اند: هدف کاربر (کاری که انسان به دنبال کمک برای آن است) و اقدام AI (کاری که هوش مصنوعی انجام می‌دهد).

این تمایز نشان می‌دهد که هوش مصنوعی اغلب در نقش خدماتی مانند مشاوره یا آموزش ظاهر می‌شود، در حالی که کاربران بیشتر بر جمع‌آوری اطلاعات و نوشتن تمرکز دارند. یافته‌ها با پیش‌بینی‌های قبلی همخوانی دارد و بر پتانسیل AI برای افزایش بهره‌وری تأکید می‌کند.

تاثیرات هوش مصنوعی بر مشاغل

تحقیق مایکروسافت بر فعالیت‌های کاری تمرکز دارد که بر اساس پایگاه داده ONET آمریکایی طبقه‌بندی شده‌اند. فعالیت‌های رایج کاربران شامل جمع‌آوری اطلاعات، نوشتن و ویرایش متن، و ارتباط با دیگران است، که هوش مصنوعی در آنها موفقیت بالایی نشان می‌دهد. هوش مصنوعی اغلب نقش ارائه‌دهنده اطلاعات، مشاور یا معلم را ایفا می‌کند. در ۴۰ درصد گفتگوها، فعالیت‌های کاربر و AI متفاوت هستند، که این امر بر جنبه کمک‌کننده AI تأکید می‌ورزد. فعالیت‌های موفق‌تر شامل نوشتن و تحقیق هستند، در حالی که تحلیل داده‌های پیچیده یا کار‌های فیزیکی کمتر تحت پوشش هوش مصنوعی قرار می‌گیرند.

برای ارزیابی تأثیر بر مشاغل، پژوهشگران امتیاز «قابلیت تاثیر» هوش مصنوعی را محاسبه کرده‌اند، که ترکیبی از پوشش فعالیت‌ها، نرخ موفقیت و دامنه تأثیر است. مشاغل با امتیاز بالا که هوش مصنوعی بیشترین تاثیر را بر آنها دارد، عمدتاً دانشی و ارتباطی هستند. برای مثال، مترجمان و مفسران در صدر قرار دارند، زیرا AI می‌تواند ترجمه و تفسیر زبان را تسهیل کند. سایر مشاغل برجسته شامل تاریخ‌نگاران، نمایندگان فروش خدمات، نویسندگان و مؤلفان، نمایندگان خدمات مشتری، برنامه‌نویسان ابزار CNC، اپراتور‌های تلفن، خبرنگاران و روزنامه‌نگاران، ریاضی‌دانان، ویراستاران، متخصصان روابط عمومی، نویسندگان فنی، و فروشندگان عمده‌فروشی می‌شوند. گروه‌های شغلی اصلی تحت تأثیر عبارتند از فروش، کامپیوتر و ریاضی، اداری، خدمات اجتماعی، هنر و رسانه، عملیات مالی، و آموزش.

در مقابل، مشاغل با امتیاز پایین که کمترین تاثیر را از هوش مصنوعی می‌پذیرند، اغلب فیزیکی یا نیازمند تعامل مستقیم انسانی هستند. دستیاران پرستاری، ماساژور‌ها و درمانگران فیزیکی، اپراتور‌های تصفیه آب، اپراتور‌های ماشین‌آلات سنگین، رانندگان کامیون، نیرو‌های خدماتی، سقف‌سازان و کارگران ساختمانی، رانندگان تراکتور، اپراتور‌های جرثقیل، و مشاغل مشابه در این دسته قرار می‌گیرند. این مشاغل عمدتاً به دلیل نیاز به فعالیت‌های فیزیکی یا نظارت مستقیم، کمتر تحت تأثیر AI قرار دارند.

ارتباط با دستمزد و تحصیلات ضعیف است، اما مشاغل با دستمزد متوسط تا بالا و نیازمند مدرک لیسانس کمی بیشتر متأثر می‌شوند.

تأثیر بر ایران: فرصت‌ها و چالش‌ها

هرچند تحقیق بر داده‌های آمریکایی تمرکز دارد، اما درس‌های آن برای بازار کار ایران قابل تعمیم است. طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، حدود ۲۰ درصد مشاغل ایرانی تحت تأثیر AI قرار دارند و ۲ تا ۳ درصد ممکن است کاملاً دگرگون شوند، مخصوصا فعالیت‌های دانشی بیشترین تغییر را تجربه خواهند کرد. در بخش‌هایی مانند بانکداری، آموزش آنلاین و رسانه، هوش مصنوعی می‌تواند بهره‌وری را افزایش دهد، اما نیاز به سیاست‌های آموزشی برای نیروی کار وجود دارد. مشاغل دانشی مانند روزنامه‌نگاری، فروش دیجیتال و برنامه‌نویسی در ایران بیشتر متأثر خواهند بود، در حالی که مشاغل فیزیکی مانند کشاورزی و ساخت‌وساز کمتر تهدید می‌شوند. پیشنهاد می‌شود تمرکز بر آموزش مهارت‌های مرتبط با AI افزایش یابد تا از فرصت‌های اقتصادی بهره‌برداری شود.

این تحقیق تأکید می‌کند که هوش مصنوعی عمدتاً نقش کمک‌کننده دارد و می‌تواند بهره‌وری را افزایش دهد، بدون آنکه لزوماً منجر به کاهش گسترده مشاغل شود. برای ایران، این یافته‌ها فرصتی برای سیاست‌گذاری هوشمندانه فراهم می‌کند. با تمرکز بر آموزش و نوآوری، می‌توان از پتانسیل هوش مصنوعی برای رشد اقتصادی استفاده کرد.

لینک کپی شد