سفر از مثنوی تا جواهر؛ «گنج‌های قصه‌گو»، روایتی کهن برای جهانی نو در کاخ گلستان

نمایشگاه «گنج‌های قصه‌گو» به‌عنوان یک رویداد فرهنگی - هنری متفاوت، در یک نقطه عطف تاریخی متولد شد؛ جایی که هنر جواهرسازی معاصر ایران، به‌جای تسلیم‌شدن در برابر تکرار کلیشه‌ها، تصمیم به روایتگری متعهدانه از دل ادبیات فاخر پارسی گرفته است. این رویداد که حاصل چهار سال تحقیق و تولید محتوای سمیرا علیرضایی، مدیر صفحهٔ پرمخاطب «نایریکا» است، تلاش می‌کند تا مفهوم زیورآلات را از یک کالای زینتی صرف، به یک سفیر فرهنگی، هنری و هویت‌مند تبدیل کند.

خانم علیرضایی، مؤسس نایریکا که سال‌ها به تحلیل و روایت داستان‌های پشت طراحی‌های برندهای بزرگ جهانی؛ مانند ونکلیف، کارتیه و بولگاری می‌پرداخت، به یک خلأ استراتژیک در هنر صنعت جواهرسازی ایران پی برد: درحالی‌که برندهای بین‌المللی با جسارت کامل از داستان‌های قدرتمند ادبیات اروپا برای خلق کالکشن‌های های جولری (Haute Joaillerie) استفاده می‌کنند، میراث بی‌بدیل ادبیات ایران، از جمله حکایت‌های فاخر کلاسیک و فولکلور، در این صنعت مورد غفلت قرار گرفته و طراحان اغلب به کپی‌برداری از آثار خارجی یا استفاده از نمادهای سطحی و کلیشه‌ای محدود شده‌اند.

بازگشت به ریشه‌ها: از مولانا تا خزانهٔ هویت

این خلأ، زمینه‌ساز تولد ایدهٔ «گنج‌های قصه‌گو» شد. هدف این پروژه، برگزاری یک نمایشگاه سالانه با محوریت «روایتگری جواهرات» و تلفیق عمیق ادبیات کهن باهنر صنعت جواهرسازی معاصر است. نخستین دورهٔ این نمایشگاه، با تمرکز بر قصه‌های روشنگر مثنوی معنوی مولانا و به مناسبت بزرگداشت او در ماه مهر، آغاز شد. داستان «عاشق شدن پادشاه بر کنیزک» به‌عنوان محور اصلی سال اول انتخاب شد؛ انتخابی هوشمندانه که هنرمندان را به یک چالش خلاقانه عمیق دعوت کرد: خلق تفسیری مدرن و فاخر از این قصه کهن.

خانم علیرضایی در این باره توضیح می‌دهد که هنرمندان پس از گذراندن دوره‌های تخصصی پرسنل برندینگ (جهت تقویت توان ارائه داستان آثارشان) با قصه آشنا شدند. جذابیت کار آنجا بود که هر هنرمند، برداشت منحصربه‌فرد خود را از یک روایت واحد استخراج کرد؛ یکی به عروج روحی و رهایی پرداخت، دیگری تأثیر روح و روان بر مسیر زندگی را به تصویر کشید و حتی برخی از هنرمندان، از معماری تاریخی سمرقند نظیر گور امیر الهام گرفتند تا ثابت شود که قصه، منبعی نامحدود برای الهام طراحی است.

پیوند تاریخ، قصه و هنر در قلب کاخ گلستان

مسیر برگزاری این رویداد، با وقوع درگیری‌های ۱۲ روزه و وقفهٔ دو‌ماهه در فعالیت هنرمندان، با چالش‌هایی جدی همراه شد. اما تیم نایریکا، با باور راسخ به قدرت هنر، مصمم به ادامه کار بود. پس از مشورت با دکتر محیط طباطبایی از مجموعهٔ ایکوم، مکان بی‌نظیری برای برگزاری نمایشگاه انتخاب شد: کاخ گلستان.

برگزاری این نمایشگاه در کاخ ابیض (طبقه بالای موزهٔ مردم‌شناسی) در کاخ گلستان، برای برگزارکنندگان یک «رؤیای تاریخی» بود. نکتهٔ جذاب و تاریخی این انتخاب آن است که کاخ گلستان، اولین خزانهٔ جواهرات ایران (پیش از تأسیس خزانهٔ فعلی در بانک مرکزی) بوده است. این پیوند میان هویت تاریخی کاخ، معماری فاخر آن، و ماهیت قصه محور نمایشگاه، یک فضای بی‌نظیر برای ارائهٔ آثار خلق کرده است که عیار رویداد را به سطح بین‌المللی ارتقا می‌دهد.

چشم‌انداز جهانی: سفیری برای فرهنگ غنی ایران

در این نمایشگاه که با حمایت برند قدیمی و قوی «حسن‌زاده» همراه شده، آثاری نفیس از جنس نقره با سنگ‌های نیمه قیمتی به‌نمایش‌درآمده است. هدف نایریکا، فراتر از تراکنش‌های مالی است؛ آن‌ها به دنبال پیوند میان خالق اثر، داستان پشت آن و بازدیدکننده هستند تا ارزش احساسی و هویتی قطعه را جاودانه سازند.

در نهایت، چشم‌انداز «گنج‌های قصه‌گو» صرفاً یک نمایشگاه داخلی نیست. متولیان این رویداد متعهدند که نمایشگاه را به‌صورت سالانه ادامه داده و هر سال قصه‌ای جدید از میراث ادبی ایران را محور قرار دهند. هدف غایی، نمایش پرچمدارانه این آثار در سطح جهانی است تا هنر، ادبیات و فرهنگ غنی ایران، در قالب یک سفیر ماندگار و هنری، با افتخار به ورای مرزها برسد. این رویداد، گامی قاطع و هدفمند برای رهایی هنر صنعت جواهرسازی ایران از کلیشه‌ها و هدایت آن به‌سوی روایتگری هویت‌مند و جهانی است.