سکانداران مجهول شبکه نمایش خانگی!

«انحصارگری سازمان صدا و سیما دامن شبکه نمایش خانگی را نیز گرفت»؛ این جمله خلاصه ای از اخباری است که این روزها حوالی شبکه نمایش خانگی می گردد؛ اخباری که حکایت از آن دارد ، صدور مجوز سریال ها در شبکه نمایش خانگی با استناد بر اصل‌های ۴۴ و ۱۷۵ مربوط به وزارت ارشاد نمی شود و در حوزه اختیارات سازمان صدا و سیماست؛ بنا بر مفاد این دو اصل، کنترل کلیه رسانه های صوتی و تصویری فراگیر در تملک این سازمان است. بر همین اساس ، صدا و سیما از زمان شکل گیری شبکه نمایش خانگی در ایران تا به این لحظه، بر سر کنترل این رسانه با وزارت ارشاد درگیری دارد. 

جدال صدا و سیما و وزارت ارشاد بر سر تعریف حقوقی «صوت و تصویر فراگیر» است!

«محمدرضا عباسیان»، رییس صنف شبکه نمایش خانگی در توضیح دلایل جدالی که در حوزه صدور مجوز بین وزارت ارشاد و سازمان صدا و سیما صورت گرفت، به «فراز» می گوید: «طبق قانون اساسی صوت و تصویر فراگیر و تولیدات این حوزه باید زیرمجموعه صدا و سیما قرار بگیرد. با این تعریف VOD ها نیز باید زیرمجموعه همین سازمان باشند. اما در نقطه مقابل این تعریف، دولت و وزارت ارشاد معتقد بودند که VOD، صوت و تصویر فراگیر را شامل نمی شود؛ در واقع این جدال در تعریف حقوقی صوت و تصویر فراگیر وجود داشت و به لحاظ حقوقی نیز حق با دولت و وزارت ارشاد بود. VOD، صوت و تصویر فراگیر محسوب نمی شود زیرا این ترکیب به این معناست که شما در صوت و تصویر فراگیر نتوانی سابسکرایب نهایی را تشخیص بدهی؛ به عبارتی در فرستنده تلویزیون مشخص نیست که چه کسی کدام تصویر و کانال را تماشا می کند، در حالی که در سامانه های VOD این امکان وجود دارد و مشخص می شود که کدام مخاطب، چه محصول را تماشا کرده است».

تولید کنندگان سریال در شبکه نمایش خانگی چه می گویند؟

برای جویا شدن از وضعیت سریال های در حال نمایش و یا در آستانه انتشار در شبکه نمایش خانگی به سراغ تولید کنندگان این آثار می رویم. «مصطفی کیایی»، تهیه کننده و کارگردان سریال «هم گناه» که در حال پخش از شبکه نمایش خانگی است، درباره انحصار تازه در مجوزهای شبکه نمایش خانگی و تاثیر آن بر روند سریال به «فراز» می گوید: «در مجوز سریال هم گناه فعلا مشکلی پیش نیامده است و ساز و کاری که پیش از این با ارشاد توافق کرده بودیم را ادامه می دهیم. درباره مهلت یک ماهه ای که به تولیدکنندگان این سرویس داده شده تا از صدا و سیما مجوز بگیرند نیز هنوز چیزی به گروه ما ابلاغ نشده است». کیایی ادامه می دهد: «اگر بنا باشد از این به بعد، سریال سازی در شبکه نمایش خانگی طبق قوانین تلویزیون باشد، این رسانه قطعا بسیاری از تولیدکنندگان و کارگردان های خود را که از سینما وارد این حوزه شده بودند از دست خواهد داد؛ از جمله خود من! آن چه در این حوزه مطرح است، بحث دیدگاه و سلایق و شیوه ای است که صدا و سیما در آثار خود نیز آن ها را اجرا می کند و اگر این شیوه درست بود که قطعا مخاطب آن باید کماکان مانند سابق باقی می ماند».

«حامد عنقا» نویسنده و تهیه کننده سریال «آقازاده» از ماجرای انتقال اختیار صدور مجوز از وزارت ارشاد به صدا و سیما اطلاعی ندارد و به «فراز» می گوید:« از اصل ماجرایی که می گویید اطلاعی ندارم. اما با توجه به این که سریال ما در آستانه انتشار است و هنوز خبری به من در مقام تهیه کننده این اثر ابلاغ نشده است، تصور می کنم اگر این خبر صحت داشته باشد، مربوط به سریال هایی است که از این به بعد می خواهند در شبکه نمایش خانگی تولید شوند». نکته جالب توجه این جاست که حامد عنقا عضو شورای پروانه ساخت در وزارت ارشاد است و اطلاع نداشتن او از این ماجرا و همچین سکوت سامانه منتسب به سازمان سینمایی، شائبات پیرامون این ماجرا را بیش از پیش می کند. در همین راستا یک منبع آگاه در سازمان سینمایی به «فراز» می گوید: «مساله خلع ید شدن وزارت ارشاد را نه تایید می کنم و نه تکذیب. فقط این نکته را می گویم که زیاد متمرکز شدن رسانه ها روی این مساله اتفاقا به سازمان صدا و سیما و تلاشش برای در اختیار گرفتن کنترل امور در سینمای خانگی، کمک خواهد کرد. این مساله ای است که سعی داریم در سکوت آن را مدیریت کنیم».

آب گل آلود و ماهی گیر شدن برخی از رسانه ها!

نکته که به نظر می رسد این منبع آگاه تلویحا به آن اشاره می کند این است که در شرایط به وجود آمده، بسیاری از رسانه های متبوع حاکمیت که انحصارخواهی سازمان صدا و سیما در کنترل حوزه های فرهنگی و هنری، خواسته آن ها نیز هست ، به این خبر پر و بال داده و به نوعی یک جو رسانه ای برای آن ایجاد کرده اند که اذهان عمومی و حتی حاکمیتی را بیش از پیش متوجه این بخش کنند. هرچند در بازی با کلمات رسما به خلع ید شدن وزارت ارشاد در این حوزه اشاره نمی شود اما نباید فراموش کرد با سلب اختیار صدور مجوز سریال‌های توزیع شده در VOD ها از سازمان سینمایی وزارت ارشاد ، عملاً اختیار صدور مجوز برای سریال‌های تولیدی در شبکه نمایش خانگی از این وزارتخانه سلب شده و به صداوسیما منتقل خواهد شد؛ اتفاقی که تاکنون از طرف سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسکوت باقی مانده است. همچنین تحرک جدی نیز برای حفظ حاکمیت در حوزه VOD از سوی سازمان سینمایی مشاهده نمی‌شود. در این میان پس از حجم بالای نگرانی اهالی سینما نسبت به ورود صدا و سیما به این مساله ، از سوی سازمان سینمایی وزارت ارشاد تنها یک مصاحبه انجام شده که شائبات را بیشتر نیز کرده است.

حرفی از صدا و سیما نیست؛ برای جلوگیری از سریال سوزی صدور مجوز لغو می شود!

بهمن حبشی، مدیر کل دفتر نظارت بر تولید فیلم به تازگی با اعلام اینکه صدور مجوز تولید سریال های نمایش خانگی تا اطلاع ثانوی متوقف شده است، گفت: «تعداد مجوز‌های صادره و سریال‌های در حال تولید و آماده توزیع برای نمایش خانگی، بیشتر از نیاز و ظرفیت بازار است و تا نمایش چند سریال آماده توزیع و ایجاد تعادل میان زنجیره صدور مجوز تا توزیع، لازم است چند ماهی از صدور مجوز جدید خودداری شود». حبشی تاکید کرد: «در غیر این صورت، با پدیده جدیدی به نام سریال سوزی مواجه خواهیم شد؛ مانند مشکلاتی که در افزایش تولید فیلم‌های سینمایی ایجاد و به فیلم سوزی و سرمایه سوزی منجر می‌شود و گریبان نمایش خانگی را نیز خواهد گرفت»؛ اظهار نظری که شائبه برانگیز بود، چون تاکنون سابقه نداشت سازمان صداوسیما به عنوان مداخله‌گر برای تنظیم بازار شبکه نمایش خانگی وارد عمل شود و برخی این سیاست را در راستای حمایت از برخی سریال‌هایی قلمداد کردند که قرار است عرضه شود اما ظاهراً اتفاق مهم‌تری در جریان است.