عمق تفکیک نژادی و طبقاتی در شهرهای آمریکا

تحلیل تفکیک مسکونی که روز دوشنبه در دانشگاه کالیفرنیا‌_‌برکلی منتشر شد، نشان داد در سال ۲۰۱۹، بیش از ۸۰ درصد کلان‌شهرهای ایالات‌متحده، حالت تفکیک‌شده‌تری نسبت به سال ۱۹۹۰ پیدا کرده بودند. بر‌مبنای گزارش‌ها، تنوع روز‌افزون و دائمی که با گذشت زمان در ایالات‌متحده به وجود آمده، تفکیک مداوم این کشور را در لایه‌های خود پنهان کرده است. مناطق شهری ایالات‌متحده نه کاملاً سفیدند، نه کاملاً سیاه یا لاتین. اما حضور نژادهای مختلف در هر‌کدام‌شان، به اختلافات اجتماعی و اقتصادی این مناطق انجامیده و در نهایت هم ممکن است آن‌ها را بستر ناآرامی‌ها کند.پاستفان منندیان، دستیار مدیر مؤسسه‌ مزبور، که ریشه‌های نابرابری اجتماعی و اقتصادی در ایالات‌متحده را بررسی می‌کند، گفته: «ایالات‌متحده کماکان محل تفکیک است، نه ادغام.»

این گزارش فضای تازه‌ای را نمایش می‌دهد: وجود تفاوت نژادی فاحش، میان کلان‌شهر‌ها با مناطق پیرامونی و احاطه‌کننده‌ی آنها. در این‌جا با دو‌گانه‌ای مواجهیم که در نهایت باعث می‌شود گمان کنیم این مناطق بیشتر یکپارچه‌اند تا متفرق: این‌که در هر‌یک از آنها گروه‌های نژادی مختلفی ساکن‌اند که در عین تفاوت‌های بسیاری که با هم دارند، در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. به عنوان مثال، شهر دیترویت، ۸۰ درصد سیاه‌پوست است، در حالی‌که گروس‌پوینت، حومه‌ای که هم‌مرز آن است، ۹۰ درصد سفید است.

 بی‌عدالتی اجتماعی  متأثر از تفکیک‌های اجتماعی و سکونتی 

براساس این گزارش، دیترویت تفکیک‌شده‌ترین شهر ایالات‌متحده است و پس از آن، هیاله، فلوریدا، میامی‌_‌داد، و سپس نیوآرک، شیکاگو، میلواکی و کلیولند قرار دارند. تنها دو شهر از ۱۱۳ شهری که جمعیت بالای ۲۰۰ هزار نفر داشته‌اند، حاوی ویژگی‌های یک شهر ادغام‌شده و یکپارچه توصیف شده‌اند: کلرودا اسپرینگز، کولو و پورت‌سنت‌لوسی، فلوریدا. محققان اعلام کرده‌اند که بسیاری از مناطق یکپارچه‌ی ایالات‌متحده، مناطقی با پایگاه‌های نظامی‌اند ‌_‌از آنجا که تفکیک نژادی موضوع بسیار شایعی‌ست، جمع‌آوردن نژادهای مختلف، نیازمند تلاش‌های هماهنگ دولتی‌ست.

بیماری همه‌گیر کووید۱۹، باعث شد برخی عواقب تفکیک‌های مسکونی بیشتر هم به چشم بیاید: سیاه‌پوستان آمریکایی که در شهرهایی چون دیترویت و شیکاگو زندگی می‌کردند، با نرخ بالاتری نسبت به هم‌نژادان خود در سایر مناطق، از این بیماری تلفات دادند. اما بررسی‌هایی که پیش از همه‌گیری انجام شده بودند نیز نشان دادند «شاخص رشد کودکان» در یک محله‌ سکونتی، نشان‌دهنده‌ احتمال رفتن به دانشگاه و درآمد بیشتر برای پدر‌ و‌ مادر‌هاست. همین‌طور که دسترسی به خدمات پزشکی و نیز مدارس خوب را معلوم می‌کند.

ادغام به نفع همه است: کودکانی که در محیط‌های چند‌نژادی بزرگ می‌شوند، اضطراب‌شان نسبت به نژادهای دیگر کمتر شده، احساس همدلی و مراقبت بیشتری نسبت به آنها پیدا می‌کنند. سفید‌پوستانِ ساکن در جوامع تفکیک‌شده‌ی رنگی و نژادی، در‌آمد به مراتب کمتری نسبت به سفید‌پوستانی دارند که در مناطق تفکیک‌شده‌ی سفید‌پوست ساکن‌ند. تجزیه‌و‌تحلیل‌های برکلی نشان داد کودکان سیاه‌پوستِ رشد‌یافته در جوامع رنگیِ تفکیک‌شده، «۴ هزار دلار» کمتر از کودکان سیاه‌پوستی که در «محلات سفید‌پوست» ساکن هستند و «هزار دلار» کمتر از کودکان بزرگ‌شده در «محلات یکپارچه» درآمد دارند. کریگ گوریان، مدیر اجرایی مرکز مبارزه با تبعیض می‌گوید: «ممکن نیست شما از یک مشکلِ حادِ بی‌عدالتی اجتماعی در ایالات‌متحده حرف بزنید که ربطی با تفکیک مساکن افراد نداشته باشد.»

احتمالاً نتیجه‌ این گزارش تعجب‌آور نیست؛ آن هم در کشوری که هنوز تا حدی با اختلافات نژادی بزرگ درگیر است که هر‌از‌گاهی کشته‌شدن افرادی چون جورج‌فلوید در آن رخ می‌دهد. اما بعد از پاندمیک، واقعیت دیگری هم رخ نموده است: شمار زیادی از امریکایی‌های مرفه دور‌کاری می‌کنند و این سؤال را به وجود می‌آورند که با فرار افراد ثروتمند به حومه‌ی شهر، آیا باز هم بر میزان این افتراق افزوده خواهد‌شد.

این گزارش سوای تمام یافته‌هایش، یک‌چیز را خیلی خوب نشان می‌دهد: این‌ که از میزان تلاش‌ها برای ادغام مساکن امریکایی _‌مثلاً تلاش برای ادغام مدارس آنها‌_ تا حدی کاسته شده است. قانون مسکن عادلانه در سال ۱۹۶۸، تبعیض در فروش یا اجاره‌ی مساکن را بر‌اساس رنگ و نژاد ممنوع اعلام کرد. هر‌چند تعداد کمی از مقررات هم وادار به التزام به همان روش براون در برابر هیئت آموزش (Brown v. Board of Education) باقی ماندند. هدف اصلی، ایجاد تبصره‌ای بوده که وزارت مسکن‌و‌شهرسازی ایالات‌متحده را به سوی «مسکن عادلانه‌ی بیشتر» سوق دهد. قرار بود شهرهایی که از پول فدرال برای ساخت مسکن عمومی استفاده می‌کنند، حداقل مقداری از این مساکن را در محلات ادغام‌شده مستقر گردانند.

در واقع تا سال ۲۰۱۵، روشی برای اجرایش وجود نداشت، تا وقتی که یکی از قوانین دوران اوباما ایجاب کرد جوامع، به ارزیابی وجود مسکن عادلانه و بحث‌های تفکیکی درون خود بپردازند. این موضوع پس از یک‌پرونده‌ دادگاه عالی سال ۲۰۱۵ صورت واقع پیدا کرد؛ زمانی‌که معلوم شد ایالت تگزاس در استقرار مساکن ارزان‌قیمت در محل‌های تفکیک‌شده مرتکب اشتباه شده است. البته در دوران ترامپ، این قانون مهر‌و‌موم شده و به فراموشی سپرده شد. و با وجودی‌که بایدن هم ابعاد آن را بررسی کرده است، به نظر نمی‌آید در دوران صدارت او نیز سر سوزنی به سمت یکپارچه‌سازی مناطق، پیش‌روی داشته باشد.

کشور هنوز در وضعیت وخیمی‌ است

عوامل نژادی سیستمی، مدت‌های مدید است که ادغام مسکونی را مختل کرده. با قوانین منطقه‌بندی‌ که ساخت مسکن ارزان‌قیمت یا مسکن برای چند‌خانوار را ممنوع اعلام کرد، مسکن ارزان‌قیمت از جوامع سفید‌پوست دریغ شد. این قوانین به گران‌شدن قیمت مسکن منجر شد، بدین‌معنا که سیاه‌پوستان امریکایی که مدت‌ها از حق تولید ثروت از راه املاک و مستغلات و نیز استخدام‌شدن در محیط‌های کاری باز مانده بودند، باز هم محروم ماندند. گرچه در مقیاس کوچک، برنامه‌هایی برای کمک به خانوارهای سیاه‌پوست در محلاتِ اغلب سفید‌پوست تدوین شده و به اجرا در‌می‌آمد، اما سیاه‌پوستان قادر نبودند قرن‌ها نابرابری اقتصادی را معکوس کنند.

تلاش‌ها برای امتداد تفکیک، امروز هم ادامه دارد. این را گوریان می‌گوید که اکنون درگیر پرونده‌ای در نیویورک است. او ادعا می‌کند تفکیک در سیستم قرعه‌کشی مسکن امروز نیز به تداوم خود ادامه می‌دهد. او گفت: «آنها که در قدرت‌ند خوب می‌دادند که حساب کارشان از بقیه جداست. بی‌تغییر‌ماندن از دید آنها، نشان نبودِ اطلاعات نیست، بلکه علامت فقدان تمایل است.» او می‌گوید حدود ۲۰ شهر در وست‌چستر‌کانتی، درست در شمال نیویورک وجود دارند که تنها ۳ درصدشان سیاه‌پوست‌ند. در همین حین، در منطقه‌ی خلیج سانفرانسیسکو، ۸۰ درصد اراضی تنها با هدف مساکن تک‌خانواری، منطقه‌بندی شده‌اند.

چند ایده‌ سیاسی بزرگ هست که می‌توان با کمک آنها بلافاصله این روند را معکوس کرد. برخی شهرها نظیر برکلی، منطقه‌بندی تک‌خانواری را به کل متوقف کرده و به تسهیل ساخت مسکن بیشتر در محدوده‌ی شهر برای توسعه‌دهندگان پرداخته‌اند. امری که در عمل به کاهش قیمت مسکن انجامیده و تنوع جمعیتی ایجاد می‌کند. اما برکلی ناچار است برای مقرون‌به‌صرفه کردن قیمت‌ها، دست به ساخت شمار زیادی مسکن بزند. مطابق اطلاعات سایت املاک زامپر (Zumper)، قیمت اجاره‌ی یک آپارتمان دو‌خوابه در این منطقه، در حال حاضر حدوداً 3‌هزار دلار است.

همان‌طور که حوادث سال گذشته نیز نشان داد، این تفکیک و نابرابری می‌تواند به افزایش نا‌آرامی‌ها بینجامد. منندیان هشدار می‌دهد: «وضع این کشور کماکان وخیم است. تا زمانی‌که جامعه هنوز نژاد‌پرست و ناعادلانه است، شورش‌های سال‌های اخیر به قوت خود باقی خواهند‌ماند.»