تهیه کننده هایی که از تولید سود می برند نه اکران!

برای مثال صدور پروانه ساخت حتی به نسبت سال های گذشته با رشد مواجه شده و به نظر می رسد به رغم قربانیان گسترده کرونا در حوزه سینما، قرار نیست چرخه تولید تحت تاثیر قرار گرفته و محدودیت هایی شامل آن نیز شود. در این میان آن چه از شواهد امر پیداست، با موج تازه کرونا و بهبود نیافتن وضعیت، سینمای ایران دست کم تا سال آینده، حتی اگر فیلم های درخشان نیز اکران کند نخواهد توانست مخاطبان سابق خود را بازیابد. در این میان باید اشاره کرد که طبق آمارهای سینمایی، هر سال ۳۰ درصد از فروش کل سال روی پرده، در دو ماه اول و در دو دوره‌ مهم یعنی عید نوروز و همچنین عید سعید فطر تامین می شد اما حالا با وجود گذشت یک سال و نیم مجموع فروش فیلم‌ها در تمام سالن‌های سینما بیش از ٢۰ میلیارد تومان نیست که می‌توان گفت در مقایسه با همین بازه زمانی در سال های گذشته، نزدیک به هیچ است. حال با تغییر دولت و انتخاب وزیر ارشاد تازه ، ساز و کار و سیستم مدیریت سینما مسیری دیگر پیدا می کند. سینما امروز چه مشکلاتی دارد؟ آیا راه نجاتی هست؟ 

حکومت شبکه نمایش خانگی بر سینما؟

تهیه کننده فیلم «سد معبر» ادامه می دهد: «این درحالی است که اگر منطقی به موضوع نگاه کنیم این اتفاق‌عادی نیست و وقتی عجیب‌تر می‌شود که بدانیم وضعیت اکران در سال آینده و حتی دوسال آینده- با فرض اینکه کرونا با واکسیناسیون کنترل شود- وضعیت پیچیده و بغرنجی خواهد بود و ما بیش از ۴ برابر ظرفیت اکران، فیلم آماده نمایش خواهیم داشت! بنابراین شرایط فعلی بیانگر چرخه معیوبی است که در سینمای ایران حاکم شده و آن کسب سود عوامل و تهیه کننده ها در مرحله تولید فیلم است و نه در مرحله اکران فیلم!»

نقش تهیه کننده ها در عدم بازدهی اقتصادی سینما

در این میان می دانیم که بازدهی اقتصادی سینمای ایران به ویژه برای بخش مستقل سال ها قبل از شیوع کرونا نیز با بحران مواجه شده بود. کامیار با اشاره به نقش تهیه کننده ها در ایجاد سیکل معیوب در چرخه اقتصادی سینما می گوید: «از زمانی که تهیه کننده ها سود مورد انتظارشان را در مرحله تولید شناسایی و تحصیل کردند، چرخه اقتصادی سینما به سیکل معیوبی برخورد کرده است که البته تنها در دو دسته از تولیدات این اتفاق رخ داده و نه همه تولیدات. یک حالت وقتی است که سرمایه گذار دولتی پای کار بوده و یک صورت دیگر وقتی است که سرمایه گذار خصوصی ناآشنا به چرخه تولید و اکران سینما حضور داشته یعنی همان سرمایه گذارانی که با نیت های مختلف به سینما کشانده شدند و احتمال ایراد ضرر به آن ها در نتیجه تولید چندان دغدغه تهیه کننده و حتی خودشان نبود.»

کارگردان فیلم «در وجه حامل» ادامه می دهد: «از این دست تولیدات کم هم نداشته و نداریم و شایان توجه این که تولیداتی از این دست هم تنها در انحصار چند تهیه کننده پر کار و معلوم الحال است و نه همه تهیه کننده های سینما که همیشه به دنبال تامین سرمایه فیلم ها از طرق مختلف من جمله اخذ وام و قرض و بودجه شخصی بوده اند».

دولت چه کند؟

کارگردان فیلم «مرداد» درباره نقش دولت در سیر صعودی یا نزولی سینما ادامه می دهد: «دولت پیش در زمینه مسائل سینما کم کاری های فراوان داشت و به رغم برخورداری از حمایت حداکثری اهالی سینما در زمان انتخابات، دغدغه سینما را نداشت. حتی تا لحظه آخر امید داشتیم به جهت اینکه میراث ماندگاری از خود به جا گذارند دست کم با حمایت از سینماگرانی که بیکار شده اند و پروژه هایی که به خاطر کرونا ناتمام و معطل مانده اند نه کمک بلاعوض که بسیار بعید است بلکه حمایت های کم بهره، قدمی بردارند که میسر نشد. این دولت اما اگر تنها بودجه های تولید آثار نمایشی سازمان های متبوعه و خاص را به کمک های معیشتی تبدیل و به قشر آسیب دیده سینما تخصیص دهد، بخش بزرگی از مشکلات حل می شود».

ناجی سینما تنها خودِ سینماگران هستند!

امروز این باور بسیاری از اهالی سینماست که تنها راه نجات سینما این است که اهالی آن خودشان به فکر هم باشند چون امیدی به کمک دیگران نیست. کامیار با تایید این مساله اظهار می کند: «اساساً سینما در اولویت زندگی و تفکرات بقیه نیست مگر  خود اهالی سینما. بنابراین تسهیل شرایط تولید و اشتغال از سوی عوامل موثر در شکل گیری تولید یک اثر می تواند راه حل مناسبی باشد خصوصا از سوی بازیگران که بیشترین دستمزدها را می گیرند. چرا که همین امر بالابودن دستمزد بازیگران سبب تعطیل شدن بسیاری از پروژ های مستقل می شود، زیرا تامین سرمایه جهت تولید فیلم را با مشکل مواجه می کند و با آن بودجه تولید، امیدی به بازگشت سرمایه نیست و سرمایه گذار هم ترغیب به حضور در پروژه نمی شود.

کامیار ادامه می دهد: «اگر بودجه یک فیلم با همراهی بازیگران تعدیل شود می توان با استفاده از بسترهای مختلف از جمله اکران آنلاین تا حدودی بازگشت سرمایه تولید را تضمین نسبی کرد و مسبب اشتغال حدود شصت خانوار شد».

برنامه اکران دست کم برای دو سال آینده باید جدی گرفته شود

کامیار با اشاره به ترافیک اکران طی دو سال آینده اظهار می کند: «موضوع دیگر داشتن برنامه برای اکران در سال آینده و حتی دوسال آینده است. یعنی حداکثر استفاده از بسترهایی چون اکران آنلاین و پیش بینی بسته های حمایتی از فیلم های متقاضی اکران در ایام کم رونقی سینما و انعقاد تفاهم نامه های مختلف با نهادهایی چون شهرداری ها بابت کمک به تبلیغات محیطی ارزان قیمت برای آثار نمایشی و استفاده از پتانسیل سایر نهادها در ترغیب بازگشت مخاطب به سینما با خرید بلیط برای کارکنان و خانواده های پرسنل‌شان.این ها تنها بخشی از راه کارهای حمایت از سینماست».

کمک های دولتی به سینما در سراسر دنیا بلاعوض است

کامیار درباره نقش دولت ها درسینماهای جهان اظهار می کند: «در حالی که در کشورهای بزرگ که سینما کاملا خصوصی و تحت مدیریت کمپانی های خصوصی است دولت ها بودجه های حمایتی بلاعوض کلانی پیش بینی کرده اند تا چراغ سینما روشن بماند زیرا باور دارند در جامعه ای که اهالی آن از محصولات فرهنگی و هنری غافل و دور شوند هزینه های هنگفت ناهنجاری های اجتماعی به دوش دولت ها بار می شوند. ما‌ هم باید به این باور برسیم که جامعه‌ بدون اولویت فرهنگی، جامعه‌ مریضی خواهد بود و البته نیک واقفیم که تا رسیدن به این موضوع و نهادینه شدن این باور در دولتمردان خودمان راه درازی در پیش داریم اما انسان به امید زنده است و ما هم همچنان امیدواریم».

در نهایت نباید فراموش کرد که سینما یک مقوله فرهنگی است نه اقتصادی و در این وضعیت بحرانی، سینما اگر خود دچار بحران نشود می‌تواند به مثابه یک راه‌حل فرهنگی به میدان آید...