کرونا فقرا را بیشتر می‌کشد!

هزینه‌های درمان بیماری کرونا بسته به این‌که فرد به‌صورت سرپایی درمان شود یا بستری و این‌که به مراکز درمانی خصوصی یا دولتی مراجعه کند، متغیر است. با این‌حال به‌طور میانگین هر بیمار بین پنج تا ۱۵ میلیون تومان برای درمان بیماری کرونا-در بیمارستان دولتی- هزینه می‌کند. این رقم در شرایط خاص مثل دوران اوج‌ موج کرونا، پر شدن تخت‌های بیمارستانی و نایاب شدن داروها نجومی می‌شود.

حامد شمس، کارشناس حوزه رفاه اجتماعی، در توئیتی، به این مسئله دردناک چنین اشاره کرده است: «مرگ کرونایی دهک دهم به‌عنوان ثروتمندترین قشر، نصف دهک نهم ( نهمین گروه ثروتمند) بوده، خود دهک نهم هم یک چهارم دهک‌های فرودست کشته داده. یعنی این‌که فرودستان ایران حداقل ۴ برابر ثروتمندان مرده‌اند. در نتیجه سخنان پوچی مانند این‌که کرونا به فقیر و غنی رحم نکرده را خیلی جدی نگیرید!»

همین توئیت حامد شمس موجب شد «فراز» گفت‌و‌گویی با او داشته باشد که در پی می‌خوانید.

در این مورد، آماری در دست داریم که این ادعا را ثابت می‌کند؛ این آمار نشان می‌دهد اغلب افرادی که جزو دهک‌های پائین هستند، در صورت ابتلا به بیماری کرونا، به دلیل گرانی دارو و طولانی بودن مدت بستری در بیمارستانِ حتی دولتی، از عهده هزینه‌ها برنمی‌آیند و ناچار می‌شوند در خانه مانده و به درمان‌های خانگی روی آورند. این افراد حتی اگر از امکانات بسیار محدود بیمارستان‌های دولتی هم استفاد کنند، به دلیل عدم همکاری بیمه در پرداخت هزینه‌ها، دچار بحران مالی شدید می‌شوند چون برای درمان خود باید متوسل به قرض یا وام شوند. به همین دلیل است که گفته‌ام، کرونا، فقیر و غنی دارد.

شما نوشته‌اید مرگ و میر افراد در دهک های پائین، بیشتر است، آیا دلیل تنها دلیل آن، فقر است؟

ببینید یک فرد فقیر، به این بیماری مبتلا می‌شود، اگر شغلی دارد، ناچار است به آن ادامه دهد، چون باید خانواده را تامین کند، بنابراین به بیماری خود توجه نمی‌کند، تا زمانی که وضعش وخیم شود، یعنی کار از کار بگذرد. اگر هم بیکار باشد، چه خودش مبتلا شود، چه فردی از خانواده‌اش، نمی‌تواند هزینه درمان و بستری را بپردازد. در هر دو صورت، فقر موجب مرگ و میر بیشتر افراد در دهک‎های پائین می‎شود. ضمن این‌که حتی اگر به بیمارستان مراجعه کنند، از خدمات و داروهای مناسب و موثرترِ مثلا خارجی، بهره‌ای نمی‌برند. در حالی‌که وضع در دهک دهم فرق می‌کند، در این دهک اگر احیانا ابتلایی هم اتفاق بیفتد- که به دلیل برخورداری و توان بیشتر برای خودمراقبتی کمتر مبتلا می‌شوند- درمان، در بیمارستان خصوصی و با بهترین امکانات انجام می‌شود، مبتلایان دهک دهم، در بیمارستان خصوصی، در اتاق خصوصی بستری  شده و پرستار خصوصی استخدام می‌کنند. حتی در برخی موارد، فرد مبتلا در دهک دهم، بیمارستان هم نمی‌رود، بلکه امکانات بیمارستانی را به خانه می‌آورد! بنابراین اصلا مقایسه نحوه درمان در دهک دهم با دهک‌های پائین، قیاس مع‎الفارق است. ما در دهک دهم افرادی را داشته‌ایم که برای درمان سریع و به موقع خود تا 200 میلیون تومان هزینه کرده‌اند، در حالی‌که در دهک‌های پائین محال است چنین اتفاقی بیفتد. پس طبیعی است که افراد فقیر که در دهک پائین قرار دارند، در صورت ابتلا، میزان مرگ و میرشان بیشتر باشد. چون در برخی از موارد این افراد حتی برای تشخیص و تست به موقع کرونا، توانایی مالی ندارند.

ممکن است افرادی که در دهک‌های پائین قرار دارند؛ به دلیل پائین بودن سطح اطلاعات‌شان نسبت به بیماری و توان‌شان برای پیشگیری و رعایت پروتکل‎ها، دچار ابتلای بیشتر و مرگ و میر شوند؟

این مسئله دلایل بسیار زیادی دارد، یکی از دلایل هم می‌تواند همین عدم آگاهی از علایم بیماری کرونا و یا ناتوانی در رعایت پروتکل‌ها باشد؛ به هر حال رعایت پروتکل هم به حدی از توانایی مالی برای تامین هر روزه ماسک و الکل و غذای مناسب نیاز دارد، طبیعی است که افراد در دهک‌های پائین تقریبا نه توان رعایت پروتکل‌ها را دارند و نه تغذیه مناسب.  

می‌توان به مسئله دارو ودرمان و حتی بیمارستان، این‌طور نگاه کرد که دهک‌های بالا، این خدمات را بیشتر به سمت خود متمایل می‌کنند؟

قطعا همین‌طور است، پرستاری که به‌صورت خصوصی استخدام می‌شود تا از فرد مبتلا در دهک دهم مراقبت کند، شبی سه تا پنج میلیون تومان می‌گیرد، این پرستار، خدمات خود را در بیمارستان دولتی و بر ای افراد دهک‌های پائین تا این حد ارائه نمی‌کند. می‌دانیم که با کمبود پرستار مواجهیم.در بیمارستان دولتی معمولا یک پرستار مسئول چند بیمار است-گاهی تا ده بیمار- پس از کیفیت رسیدگی او به بیماران؛ حتی اگر خودش هم بخواهد- کم می‌شود. اما فردی که در دهک دهم قرار دارد، خدمات این پرستار را با قیمت گران برای شخص خودش می‌خرد و طبعا از توجه و رسیدگی بیشتری برخوردار می‌شود. شما در تمام مقوله‌های وابسته به این بیماری ازپروتکل‌ها تا ابتلا و بهبودی یا مرگ، نمی‌توانید نقش مسائل اقتصادی را نادیده بگیرید. یک فرد فقیر اگر امکان داشته باشد، به یک بیمارستان تامین اجتماعی مراجعه می‌کند که به دلیل زیاد بودن افراد بستری، خدمات درمانی کمتری دریافت می‌کند؛ همین مسئله امکان آسیب‌ها و عوارض جدی در صورت بهبودی و حتی مرگ وی را افزایش می‌دهد. به این دلیل است که اکثر افرادی که فوت کرده‌اند، متعلق به قشر فقیر جامعه بوده‌اند. توجه داشته باشیم که این مسئله در مورد تمامی مواردی که مربوط به سلامت و درمان است، صدق می‌کند، منتها در بحران کرونا، نمود بیشتری داشته و چهره خود را بیشتر نشان داده. برخورداری ثروتمندان از خدمات درمانی، چندین برابر بیشتر از اقشار فرودست جامعه است.

در این مورد؛ یعنی بیشتر بودن مرگ و میر اقشار فرودست، مقصر کیست؟

من نمی‌توانم از شخص یا نهاد خاصی نام ببرم؛ شما به کلیت دولت، حکومت نگاه کنید. همه این‌ها در به وجود آمدن چنین وضعیتی مقصر هستند. در کشور هیچ دستگاه قانونمندی برای حمایت از اقشار فقیر و ضعیف وجود ندارد. این شیوه حاکمیت است که جامعه را به این سمت برده است. پس نمی‌توان تنها یک دستگاه و یا نهاد خاص را مقصر دانست؛ این کلیت حاکمیت و نظارت و نبود حمایت خاص از اقشار آسیب‌پذیر است که موجب شده کرونا در برابر دهک‌های بالای اقتصادی، به زانو دربیاید.