پنجمین شوک بزرگ نفتی جهان در راه است؟

حمله روسیه به اوکراین و یک‌پارچگی غرب علیه مسکو، اقتصاد انرژی جهان را در معرض یک شوک بزرگ قرار داده است. استراتژیست‌های «گلدمن ساکس» در یادداشتی خطاب به مشتریانشان نوشتند: «بلاتکلیفی در چگونگی حل بحران اوکراین و کمبود نفت بی‌سابقه است.» تحولات بی‌امان اتفاق افتاده‌است. کاخ سفید روز سه‌شنبه ممنوعیت واردات نفت روسیه را اعلام کرد و بریتانیا متعهد شد تا پایان سال جاری واردات نفت از این کشور را متوقف کند.

«ریستاد انرژی» در گزارشی که روز چهارشنبه منتشر شد هشدار داد اگر سایر کشورهای غربی به طور «دسته‌جمعی» از آمریکا پیروی کرده و نفت روسیه را ممنوع کنند، قیمت نفت خام در تابستان امسال ممکن است تا ۲۴۰دلار به ازای هر بشکه نیز افزایش یابد. ریستاد گفت: «چنین اقدامی باعث ایجاد یک حفره ۴.۳میلیون بشکه‌ای در بازار روزانه نفت می‌شود که به سادگی نمی‌توان آن را با سایر منابع عرضه جایگزین کرد. «گلدمن ساکس» در گزارش روز دوشنبه خود نوشت: «با توجه به نقش کلیدی روسیه در عرضه جهانی انرژی، اقتصاد بین‌الملل به زودی با یکی از بزرگترین شوک‌های عرضه انرژی مواجه خواهد شد. مقیاس این شوک به طور بالقوه عظیم است.

جنگ اوکراین؛ بحران نفتی با راه حلی نامعلوم

گلدمن ساکس نوشت:«بحران روسیه و اوکراین می تواند حدود ۳میلیون بشکه از صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی روسیه از طریق دریا را از بین ببرد. اگر این امر ادامه پیدا کند شاهد پنجمین شوک نفتی بزرگ از زمان جنگ جهانی دوم، پس از تحریم نفتی اعراب در سال ۱۹۷۳، انقلاب ایران در سال ۱۹۷۸، جنگ ایران و عراق در سال ۱۹۸۰ و جنگ عراق و کویت در سال ۱۹۹۰ خواهیم بود.»

به عبارت دیگر، جهان مجبور به استفاده کمتر از نفت خواهد شد. این اما اگر به معنی رانندگی کمتر، پروازهای کمتر و کاهش میزان نفت مصرفی برای تولید محصولاتی مانند پلاستیک باشد، می‌تواند به نوبه خود به اقتصاد جهان آسیب جدی وارد کند. استراتژیست‌های «گلدمن ساکس» نوشته‌اند: «با توجه به تهدیدی که افزایش قیمت نفت برای اقتصاد جهانی ایجاد می کند، محدوده پیامدهای احتمالی بسیار زیاد است.»

آمریکا، برنده نهایی قمار جنگ

پیش‌بینی می‌شود که تولید نفت آمریکا در واکنش به افزایش قیمت‌ها به میزان قابل توجهی افزایش یابد. اگرچه این بازیابی در میزان تولید داخلی تا حدودی به دلیل تمرکز شرکت‌های نفتی روی  پرداخت پول نقد به سهامداران کند شده‌است.

اداره انرژی آمریکا روز سه‌شنبه اعلام کرد: «انتظار می‌رود تولید نفت آمریکا در سال جاری به طور متوسط به ۱۲میلیون بشکه در روز افزایش یابد. این با پیش‌بینی این اداره در ماه فوریه، پیش از رسیدن قیمت نفت به بالاترین سطح از سال ۲۰۰۸ تا امروز، مطابقت دارد. با این حال اداره انرژی ایالات متحده، پیش‌بینی خود را برای تولید نفت ایالات متحده در سال ۲۰۲۳ به طور قابل توجهی افزایش داد و میانگین تولید روزانه آمریکا در ۲۰۲۳ را ۱۳میلیون بشکه تخمین زد. این رقم، پیش از جنگ اوکراین ۱۲.۶میلیون بشکه در روز پیش‌بینی شده بود.