عباس معروفی، از تبعید تا مرگ!

جهانی را در کتاب‌هایش خلق کرده بود که مانند زندگی هم‌نسلانش، پای در زمین سیاست داشتند و سر در آسمان عشق. عباس معروفی با آیدین «سمفونی مردگان» دست مخاطبانش را گرفت و آرام آرام به «سال بلوا» برد. ستاره‌ای که در بازارچه نایب السلطنه متولد شد، بیش از نیم قرن، رمان، داستان، شعر، فیلمنامه و نقد ادبی نوشت، توقیف شد و در نهایت در تبعید درگذشت...

نویسنده :

بیتا محسنی

عباس معروفی بر پایه اعتبار نویسندگی و به برکت فضای نسبتا بازی که در دوره محمد خاتمی به عنوان وزیر ارشاد پدید آمده بود، از پاییز ۱۳۶۹ به انتشار «گردون» دست زد و توانست آن را به یکی از مجلات پربار ادبی تبدیل کند که طیفی گسترده از نویسندگان و ادیبان نوگرا با آن همکاری داشتند. در پیوند با این مجله، نشر گردون و «جایزه قلم زرین گردون» شکل گرفت که در پرورش و تشویق نویسندگان جوان نقشی برجسته داشت. اما انتشار «گردون» یک مشکل اساسی داشت و آن هم حال و هوای این نشریه بود که به مذاق نیروهای خشک‌اندیش و انحصارطلب شیرین نمی‌نشست و این درست دوره‌ای بود که رویارویی پایان‌ناپذیر نویسندگان ایرانی با سیستم سانسور و توقیف به فصلی تازه رسید.

از توقیف تا حکم اعدام

در سال ۱۳۷۰ بود که مدیر مجله «گردون» به دلیل تحریک نیروهای تندرو به دادستانی انقلاب احضار شد و حکم اعدام گرفت. عباس معروفی یک سال را در بیم جان سپری کرد تا این که حکم اعدام در دادگاه تجدید نظر نقض شد. پس از تبرئه سردبیر، مجله پس از بیش از یک سال توقیف، دوره دوم انتشار را از فروردین ۱۳۷۲ شروع کرد و کار خود را تا اسفند ۷۴ ادامه داد اما مشقت‌های حقوقی همچنان ادامه داشت. در سال ۱۳۷۴ با شکایت پی‌گیر و شش ساله جریان تندرو در کشور، معروفی به شلاق و زندان و دو سال ممنوعیت از نوشتن محکوم شد. در نهایت و پس از توقیف مجله «گردون» عباس معروفی در یازده اسفند ۱۳۷۴ با تمهیداتی مجبور به فرار از کشور شد.

مرگ در تبعید

عباس معروفی قربانی بیماری درمان‌ناپذیری شد که غم و اندوه به جانش انداخته بود. به گفته خودش: «سیمین دانشور به من گفت: «غصه یعنی سرطان! غصه نخوری یک وقت معروفی؟!» و من غصه خوردم». او در اوایل سال ۱۳۹۹ از ابتلای خود به سرطان لنفاوی خبر داد. در بیمارستان «شاریته» برلین زیر چندین عمل جراحی سنگین رفت و امیدوار بود بر عفریت سرطان چیره شود. اما این نبرد نابرابر سرانجام با شکستی تلخ پایان گرفت و «سمفونی مردگان» این‌بار برای او نواخت. برای خالق خود؛ عباس معروفی...