دلیل تشکیل صف نان در برخی از شهرها چه بود؟

محمد جلال، مجری طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان ، درباره انتقادات و گلایه‌های نماینده برخی از شهرها در مجلس و استانداران برخی از استان‌ها از طولانی شدن صفوف خرید نان اظهار داشت: در تعداد معدودی از استان‌ها از حدود یک ماه گذشته با آغاز فصل کشاورزی و زراعت، و احیانا ورود کارگران فصلی به این استان‌ها که منجر به افزایش مصرف نان شده، صف طولانی خرید نان مشاهده شده است که برای رفع آن، با نمایندگان مجلس و استانداران و فرمانداران در ارتباط هستیم.

وی تاکید کرد: منشا این موضوع پیچیده نیست، هر سال با شروع فصل گرما شاهد جابه‌جایی جمعیتی هستیم؛ چرا که از یکسو فعالیت‌های فصلی (کشاورزی) افزایش پیدا می‌کند و این موجب ورود کارگران فصلی به برخی استانها و افزایش تقاضای نان در این استان‌ها می‌شود؛ و از سوی دیگر با آغاز سفرهای سیاحتی و زیارتی، جمعیت مسافر از برخی استان‌ها عبور می‌کنند و این جابه‌جایی‌ها تقاضای نان را در این استان‌ها کاهش و در برخی استان‌ها افزایش می‌دهد. به عنوان مثال در آستانه روز عرفه که شاهد افزایش مسافران عبوری از استان کرمانشاه به سمت عتبات عالیات بودیم، میزان صف در نانوایی‌های این استان با افزایش روبرو شد.

مجری طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان ادامه داد: در این شرایط با توجه به اینکه منطق طرح هوشمندسازی و شناورسازی سهمیه آرد نانوایان مبتنی بر عملکرد ماه گذشته نانوایان است، احتمال دارد که در برخی از نانوایی‌ها نیاز به ترمیم تخصیص آرد وجود داشته باشد.

جلال افزود: برای حل این مساله از حدود ۲۰ روز قبل تصمیماتی اخذ و اختیاراتی به مدیران استانی و کارگروه آرد و نان استان‌ها داده شد تا به تشخیص میدانی این کارگروه، تخصیص آرد نانوایان به صورت موردی افزایش پیدا کرده و نیازمندی‌های مربوطه مرتفع شود. از سوی دیگر اگر نانوایی فعالیت مناسب نداشته یا اینکه عرضه نان را کاهش داده، دسترسی آن نانوا به آرد یارانه‌ای کاهش پیدا کند که همین اقدام منجر به افزایش دسترسی نانوایی‌های اطراف آن، به آرد یارانه‌ای می‌شود تا نیازی از مردم بدون پاسخ نماند.

وی با بیان اینکه در این سازو کار دقت شناورسازی تخصیص آرد مبتنی بر تدبیر و تشخیص مدیران استانی افزایش پیدا می‌کند تا در بازه زمانی خاص که شاهد جابه جایی جمعیتی هستیم، مشکلی ایجاد نشود، گفت: از دهم خرداد ماه در سامانه هوشمندسازی یارانه آرد و نان، برای تمام استان‌ها (مدیرانی استانی و کارگروه‌های آرد ونان استان‌ها) اختیار کامل تعریف شده تا براساس تشخیص میدانی درباره تخصیص آرد تصمیم بگیرند و مساله صف‌های نامتعارف که در تعداد معدودی از استان‌ها مشاهده می شد، به سرعت در حال مرتفع شدن است.

مجری طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان درباره احتمال تخصیص آرد خارج از چارچوب سامانه توسط مدیران استانی اظهار داشت: استانداران و فرمانداران نماینده دولت در استان‌ها هستند و با همین رویکرد به مدیران استانی این اختیار داده شده‌است. اصولا در طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان از یک سال گذشته ظرفیتی برای مدیران استانی فراهم شده که امکان مشاهده رفتار و فعالیت نانوایان استان خودشان را داشته باشند تا تخصیص‌ آرد یارانه‌ای کاملا داده‌محور و هوشمندانه انجام شود.

جلال ادامه داد: همچنین باید توجه داشت که یک ماه پس از تخصیص‌های تشخیصی مدیران استانی، عملکرد استان‌ها و کارگروه آرد و نان استان‌ها پایش و کیفیت عملکرد در خصوص توزیع آرد، ارزیابی و رتبه‌بندی می‌شود. بنابراین این درجه از آزادی به مدیران استانی داده شده که ویرایش‌های موردی را در تخصیص آرد انجام دهند و با داده‌های تولید شده در سامانه -روزانه ۱۲ میلیون تراکنش خرید نان در سامانه ثبت و این داده‌ها پردازش می‌شوند- نسبت به تخصیص‌ها تصمیم بگیرند و براساس کیفیت تخصیص و دقت مدیران استانی از داده‌های موجود در سامانه، مدیران استانی را رتبه بندی می‌کنیم و مطمن هستیم که مدیران کاملا در راستای سیاست‌های طرح عمل می کنند.

وی همچنین درباره کاهش سهمیه آرد ۲۵ درصد نانوایان که متخلف بوده‌اند و اثرات این تصمیم در ایجاد صف خرید نان در برخی از استان‌ها گفت: در مرحله سوم شناورسازی سهمیه آرد نانوایان رویکرد سامانه این بود که عملکرد گذشته نانوایان در فروش و عرضه نان به مردم ، مبنای تخصیص آرد در دوره بعدی آنها باشد. که با این اقدام، ۷۵ درصد نانوایان با عدم تغییر یا افزایش سهمیه آرد یارانه‌ای مواجه شدند و سهمیه آرد یارانه‌ای ۲۵ درصد نانوایان که عملکرد مناسبی نداشتند، کاهش پیدا کرد اما وقتی سهمیه آرد نانوایان متخلف کاهش پیدا کرد این سهمیه به نانوایانی که عملکرد خوبی داشتند اضافه شد تا چرخه تامین نان در کشور دچار مشکلی نشود.

مجری طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان ادامه داد: نکته دیگر این است که کاهش سهمیه آرد، با هدف جریمه کردن نانوای متخلف نیست؛ در واقع منطق اصلی کاهش تخصیص این است که نانوا تراکنش قابل قبولی از منظر سامانه بابت دریافت آرد یارانه‌ای نداشته و عملکرد نانوا است که تعیین می‌کند که در تخصیص آرد در مراحل بعدی چه میزان آرد دریافت کند. آن چیزی که در طرح هوشمندسازی اصالت دارد عرضه پایدار نان به مردم است و تا زمانی که عرضه انجام می‌شود هیچ گونه محدودیتی در تخصیص آرد وجود ندارد.