یک حدس جدی؛ اماراتی‌ها عبدالملکی را دست انداخته‌اند

حجت الله عبدالملکی، دبیر شورای عالی مناطق ویژه اقتصادی دوباره با یک اظهارنظر جنجالی دیگر به صدر اخبار کشور برگشته است. عبدالملکی مدعی شده که اتاق سرمایه‌گذاری امارات اعلام کرده تا ۱۰۰ میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری می‌کند! این ادعا با واکنش‌های بسیار زیاد کاربران شبکه‌های اجتماعی و ناظران اقتصادی مواجه شده.

افراد زیادی سعی کردند تا با مقایسه‌های عددی مختلفی ادعای عبدالملکی را زیر سوال ببرند. مثلا در فضای مجازی تاکید شده بود که «رقم صد میلیارد دلار یعنی پنج میلیون میلیارد تومان. یعنی هزینه ساخت هفتاد برج خلیفه. یعنی شانزده برابر بودجه عمرانی کل ایران. یعنی پنج میلیارد شغل یک میلیون تومانی. یعنی به ازای هر ایرانی شصت و دو میلیون و پانصد هزار تومان.»

حتی برخی‌ها یادآور شدند که «اصلاً جایی به نام اتاق سرمایه‌گذاری خارجی (یا حتی اتاق سرمایه‌گذاری) در امارات وجود ندارد!»

در همین زمینه جید شاکری، کارشناس اقتصادی اصولگرا در واکنش به اظهارات عبدالملکی نوشت: «براى اینکه مسئولین دقت بیشترى روى حرفهایى که مى زنند بکنند، پیشنهاد مى کنم اگر امارات تا انتهاى سال ١٤٠٢ کمتر از ده میلیارد دلار در مناطق آزاد سرمایه‌گذارى کرد، آقاى عبدالملکى در انتهاى سال از کلیه سمت‌هاى دولتى استعفا دهند و دیگر به سیاست برنگردند.»

اما این دست واکنش ها پایان کار نبود. مجید رفیعی، مدیر روابط عمومی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در پی این انتقادات در حساب شخصی توئیتر خود مدعی شد: «در نمایشگاه ایران اکسپو رییس اتاق سرمایه‌گذاری خارجی امارات اعلام کرد حاضرند تا ۱۰۰ میلیارد دلار در مناطق آزاد ایران سرمایه‌گذاری کنند. البته تحقق چنین گام‌های بزرگی نیازمند زمینه‌سازی و پیگیری فراوان است. در ضمن عصبانیت برجامی‌ها نیز قابل درک است‌! پ.ن: فایل صوتی جلسه موجود است.»

روایت آنکتاد از سرمایه‌گذاری امارات

اما رد کردن ادعای عبدالملکی و مدیران منسوب او در شورای عالی مناطق آزاد کار چندان سختی نیست. کافی است که فقط نگاهی به آمارهای مربوط به حجم سرمایه‌گذاری امارات متحده در دیگر کشورها (FDI) بیاندازیم تا متوجه شویم ماجرا از چه قرار است.

میزان سرمایه‌گذاری امارات در جهان در سال ۲۰۲۲، حدود ۲۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون میلیارد دلار بود که در مقایسه با ۲۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۲۱ افزایش یافته است. این بالاترین میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی است که امارات تا کنون انجام داده است. منبع این آمار هم کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (انکتاد) است. 

 طبق همین آمار ، میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در امارات هم برای سال ۲۰۲۲ به حدود ۲۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار معادل ۸۴ میلیارد درهم رسید. این نیز بالاترین میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی در تاریخ امارات است. این رقم در سال ۲۰۲۱، نسبت به ۲۰ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار بود. بنابراین امارات متحده عربی در این خصوص هم یک افزایش ۱۰ درصدی را تجربه کرده است. 

افزایش سرمایه‌گذاری درامارات در حالی رقم خورده که طبق گزارش آنکتاد، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سطوح بین‌المللی شاهد کاهش ۱۲ درصدی بوده است. در واقع اماراتی‌ها در شرایط کاهش سرمایه‌گذاری خارجی در جهانُ مشغول رکوردشکنی هستند. 

امارات متحده عربی رتبه اول منطقه‌ای را در جذب جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی کسب کرده  و در حوزه پروژه‌های سرمایه‌گذاری سبز در جهان با مجموع ۹۹۷ پروژه پس از ایالات متحده، بریتانیا و هند، رتبه چهارم جهانی را کسب کرده است.

خوش باوری یا آمار غلط؟ 

با حساب اعدادی که گفته شد ادعای عبدالملکی بدین معناست که امارات متحده عربی قصد دارد کمی بیش از ۴ برابر کل سرمایه‌گذاری خارجی سالانه خود در دیگر کشورها، اقدام به سرمایه‌گذاری در ایران بکند. آن هم در شرایطی که ایران تحت جدی‌ترین نوع تحریم‌هاست تا جایی که هنوز امکان دریافت مطالبات گازی کشور از عراق فراهم نشده که مجموع آن کمتر از ۱۰ میلیارد دلار می‌شود. 

با کدام منطق اقتصادی می‌توان پذیرفت که امارات ۴ برابر کل (FDI) خود، فقط در ایران سرمایه‌گذاری انجام دهد؟ آن هم در شرایطی که هیچکدام از موانع سرمایه‌گذاری در ایران را برای دیگر کشورها پیش روی خود ندارد. 

فرض می‌کنیم که فرد یا افرادی از کشور امارات به هر دلیل چنین حرفی را مطرح کرده باشند. آیا برای یک فرد در جایگاه دبیرشورای عالی مناطق ویژه اقتصادی شایسته است بدون کوچکترین مطالعه و بررسی، با خوش خیالی کامل چنین حرفی را بپذیرد و آن را مترادف واقعیت بداند؟ آیا جای آن نبود که آقای عبدالملکی یک جستجوی اینترنتی ساده درباره اعداد و ارقام مربوط به سرمایه‌گذاری خارجی امارات در دیگر کشورها انجام دهد و بعد با خوشحالی کامل این خبر را اعلام کند؟

حتی اگر طرف اماراتی هم چنین ادعایی کرده باشد، طرح آن در رسانه‌های جمعی بدون ذره‌ای مطالعه و دقت نامی جز خوش خیالی و ساده‌لوحی ندارد.