ریشه شکل‌گیری کوروش کمپانی در کجاست؟

به عبارتی دیگر به نظر می‌رسد نباید موضوع کلاهبرداری کوروش کمپانی را صرفا به استفاده از ترفند پانزی تقلیل دهیم بلکه باید بستر اقتصاد ایران را در نظر بگیریم. زیرا برای استفاده از چنین ترفند‌هایی نیاز است که که بستر لازم اقتصادی فراهم باشد.

سودآوری نامتعارف

هادی حق شناس اقتصاددان در این باره به خبرنگار فراز گفت: «در ترفند پانزی، سرمایه افراد با ادعای سودآوری غیر متعارف جذب می‌شود. روال جذب سرمایه ادامه می‌یابد؛ به بخشی از افراد این سود نامتعارف پرداخت می‌شود، اما عده‌ای نیز در سودآوری ناکام می‌مانند. در این شرایط کلاهبرداری انجام می‌گیرد و در نهایت سیستم متلاشی می‌شود.»

خلاء‌های قانونی و انحصار در اقتصاد

وی در ادامه تصریح کرد: «اما مسئله کوروش کمپانی که اخیر مطرح شده است به نظر من بیشتر ناشی از خلاء‌های قانونی و انحصار در اقتصاد است. انحصار در اقتصاد منجر به شکل‌گیری چنین اتفاقاتی در ایران شده‌است. در شرایط انحصاری واردات، ارز دولتی و مجوز‌های خاص در اختیار شرکت‌های خاص قرار می‌گیرد و موجب فساد می‌شود. اولین بار نیست که چنین کلاهبرداری‌هایی که شکل می‌گیرد و متاسفانه آخرین بار نیز نیست. تا زمانی که نرخ ارز یکسان نباشد، بازار در تعیین نرخ نقشی نداشته باشد و برخی دسترسی به ارز دولتی و غیر آزاد داشته‌باشند، برای عده‌ای چنین وسوسه‌ای شکل می‌گیرد که سوء استفاده کنند.»

کلاهبردای کوروش کمپانی صرفا به ترفند پانزی محدود نمی‌شود

او همچنین خاطرنشان کرد: «برای مثال در خصوص بازار خودرو اگر کسی بتواند خودروی دولتی دریافت کند و عده‌ای به آن دسترسی نداشته باشند، رانت ایجاد می‌شود. مگر چند وقت پیش در بازار خودرو چنین اتفاقی رخ نداد؟ میلیون‌ها ایرانی برای دریافت خودرو ثبت نام کردند؛ آیا همه آن‌ها به خودرو نیاز داشتند؟ اقتصاد دولتی و رانتی و امضا‌های طلایی منجر به چنین اتفاقی شد. اصلا نظام اقتصادی ایران نظامی است که مرتبا از دل آن اینگونه رانت‌ها و فساد‌ها شکل می‌گیرد؛ لذا کلاهبردای کوروش کمپانی صرفا به ترفند پانزی محدود نمی‌شود؛ ممکن است برای شبیه‌سازی بتوانیم از ترفند پانزی استفاده کنیم، اما مبنای چنن فساد‌هایی در کشور ما جای دیگری است.»

برخورد موضعی با مسئله اقتصاد

حق شناس در آخر تاکید کرد: «مبنا این است که اقتصاد ایران به صورت مداوم بستر انجام چنین کلاهبرداری‌هایی را فراهم می‌سازد. زیرا اقتصاد ایران رقابتی نیست و بخش‌های خصوصی نمی‌توانند دسترسی یکسانی به اطلاعات واردات و صادرات داشته باشند. از سوی دیگر چند نرخی بودن نرخ ارز شرایط نظام اقتصادی ایران را نشان می‌دهد. برای مثال فردا اعلام شود فلان ماشین ایرانی به سه قیمت به فروش می‌رسد؛ در این شرایط طبیعی است که افراد برای کسب سود از هر ابزاری استفاده می‌کنند تا این کالا را با قیمت ارزان بخرند و گران‌تر بفروشند. اصلا چرا اینقدر در کشور ما کولبر وجود دارد؟ چرا حجم قاچاق در ایران اینقدر بالا است؟ دلیل اصلی چند نرخی بودن است. مسئولان نیز به دنبال اصلاح سیستم نیستند و با برخورد موضعی با مسئله اقتصاد می‌خواهند مشکلات را حل کنند. اقتصاد ایران وقتی واقعیت‌ها را نمی‌پذیرد در چنین مسیری قرار می‌گیرد.»