ارتباط میان کنتور‌های مشترک و افزایش مصرف انرژی چیست؟

مشترک بودن کنتور‌ها در مجتمع‌های آپارتمانی به مصرف بیشتر در ایران، دامن زده است. در شرایطی بسیاری از خانواده‌ها آپارتمان نشین از کنتور‌های مشترک استفاده می‌کنند که ناترازی انرژی به یکی از ابربحران‌های کشور، تبدیل شده است.

در سال‌ها اخیر تعداد آپارتمان‌ها در کلانشهر‌هایی مانند تهران افزایش یافته است. بر اساس نتایج سرشماری سال ۹۵ که آخرین آمار در دسترس در خصوص تعداد آپارتمان نشین‌ها در ایران است، ۴۰ درصد از ایرانی‌ها در آن سال آپارتمان‌نشین بوده‌اند. به نظر می‌رسد این آمار در سال‌های اخیر افزایش یافته است.

صدای بحران انرژی شنیده شد؟

در هفته جاری، قطعی سراسری برق و تعطیلی بسیاری از استان‌ها، صدای زنگ خطر بحران انرژی در کشور را بسیار بلند کرده‌است. مسئولان و برنامه‌ریزان به صورت مداوم از مردم برای کاهش مصرف انرژی درخواست می‌کنند و در این زمینه نیز پویشی شکل گرفته است. در نهایت خبر رسید که مردم توانستند ۴۰ میلیون متر مکعب گاز صرفه‌جویی کنند. این در حالتی است که اگر نیاز است فرهنگسازی شود و مردم نسبت به شرایط بحرانی آگاه شوند، بهتر است قبل از وقوع بحران، مسئولان به فکر چاره باشند. یکی از مسائلی که نیاز به چاره اندیشی دارد چرایی عدم ثبات صرفه جویی در میان مشترکین خانگی است که در این گزارش به یکی از علل آن می‌پردازیم.

انشعاب‌های اشتراکی در آپارتمان‌ها

در بعضی ازمنازل و ساختمان‌ها در کلانشهر‌ها و تعدادی از استان‌ها، انشعاب‌های آب و برق و گاز به صورت اشتراکی است. در این حالت اندازه مصرف خانوار‌ها باتوجه به مساحت ملک و یا تعداد اعضای خانواده تعیین می‌شود. همچنین اختلافاتی نیز در زمینه عادلانه بودن هزینه‌ها بین ساکنین آپارتمان‌ها شکل می‌گیرد که موضوع این گزارش نیست. یکی از مشکلاتی که در این زمینه ایجاد می‌شود شکل‌گیری الگوی مصرف غلط است. اگر تنها تعدادی از واحد‌ها بیش از اندازه از آب، برق و گاز استفاده کنند، هزینه قبوض بالا می‌رود و تمام ساکنین مجبور به پرداخت هزینه بیشتر می‌شوند و به همین تناسب انگیزه افراد برای کاهش مصرف انرژی کم می‌شود. چراکه مصرف آنها به تنهایی در کاهش هزینه‌ها تاثیرگذار نخواهد بود. بر اساس قوانین میزان سهم هر واحد برای پرداخت قبوض مشترک را مساحت ملک تعیین می‌کند. برای مثال اگر مساحت یک واحد ۱۰۰ متر باشد و دو نفر در آن زندگی کنند و واحد ۵۰ متری دیگر ۴ ساکن داشته باشد، واحد اول باید دوبرابر واحد دوم سهم قبوض مشترک را پرداخت کند. در این حالت آیا افراد تلاش ندارند مصرف خود را مطابق با هزینه‌ای که پرداخت می‌کنند، افزایش دهند؟

مشکلات تفکیک کنتور‌ها چیست؟

برای تفکیک کنتور‌ها نیز مالکین باید به صورت جداگانه، اقدام و مراحل طولانی را طی کنند. کنتور مشترک جزو مشاعات است و اگر فردی بخواهد کنتور مشترک خود در ساختمانتان را تفکیک کند، هزینه‌های انجام این کار مانند هزینه‌های گرفتن مجوز، قیمت نسبتا بالای کنتورها، نحوه جداسازی کنتور، هزینه‌های مربوط به بازرسی، اجرا و نصب بر عهده خود او است. همچنین مشکلاتی از جمله نبود فضای کافی برای کنتور‌های جداگانه وجود دارد. برای مثال در سال ۱۳۸۹ و همزمان با هدفمندی یارانه‌ها طرحی با عنوان طرح جداسازی کنتور‌های آب در دستور کار قرار گرفت. اما مشکلی که برای انجام این کار وجود داشت کمبود فضا در ساختمان‌ها به منظور نصب کنتور‌های معمولی آب بود. به نظر می‌رسد یکی از اقداماتی که مسئولان در زمینه کاهش مصرف انرژی خانوار‌ها می‌توانند انجام دهند همین موضوع تفکیک کنتور‌ها است. زیرا این کار منجر به افزایش انگیزه خانوار‌ها برای کاهش مصرف انرژی و آب می‌شود همچنین از بروز اختلافات بین ساکنان جلوگیری و پرداخت هزینه‌ها را تسهیل می‌کند.

عبور از بحران موجود نیازمند حل ریشه‌ای مسائل مختلف در حوزه‌های گوناگون است و به همین دلیل ریشه‌یابی چرایی صرفه¬ جویی نکردن مردم باید مشخص شود و در این گزارش ما تنها به یکی از علت‌های نبود انگیزه کافی برای کاهش مصرف پرداختیم.