در این بیانیه که تاکنون امضای چهرههای سرشناسی پای آن دیده میشود که همچنان نیز در حال افزایش است، سیاستهای فرهنگی «قومیسازی مناسبات اجتماعی» خوانده شده که در آن حقوق طبیعی و حقوق شهروندی شهروندان ایرانی به «حقوق قومی» تقلیل داده شده است. آن هم در شرایطی که «بحرانهای بزرگی، چون چالشهای اقتصادی، گرانی، تورّم و کاهش شدید ارزش پولِ ملّی تا سردرگمی سیاستِ خارجی کشور و خطرِ احتمالی بروز جنگ، مهاجرتِ نخبگان و خروج سرمایههای مادی و معنوی کشور و ناتوانیِ دولتمردان در استیفای کاملِ حقوقِ شهروندانِ ایرانی، کشور را با مخاطراتِ بزرگی مواجه کرده است». این بیانیه سیاستهای دولت در مسائلی چون دادن اختیارات فزاینده به استانداران یا طرح آموزش به زبان مادری را «انسجام سوز» میداند. در ادامه محورهایی که این بیانیه به آنها اشاره دارد را مرور میکنیم.
بیشتر بخوانید:
هشدار صدها تن از اصحاب علم و فرهنگ و هنر از سراسر کشور نسبت به سیاستهای فرهنگی دولت
رد آنچه نویسندگان بیانیه «مخاطرات بزرگ» میخوانند را باید در سیاستگذاریهایی جستوجو کرد که منجر به حوادث اخیر شد. در این بیانیه تاکید شده که «شوربختانه برابرِ برخی تصاویر و اخبارِ منتشر شده، آنچه که با عنوانِ مراسمِ «پیشواز از نوروز» در برخی از استانهای غرب و شمالغربِ کشور از جمله استانِ کُردستان و استانِ آذربایجان غربی رخ داد، فروکاستنِ نوروز از یک جشنِ بزرگِ ملّیِ ایرانی، به یک مراسمِ خُردِ قومی و طایفهای و محلّی بود!» در مراسمهایی که در آستانه نوروز در این استانها برگزار شد، برخی نشانهها و شعارهای قومگرایانه و حتی تجزیهطلبانه دیده میشد. در مقابل نیز در تاریخ دوم فروردین تجمعی در واکنش به این جشنها در ارومیه برگزار شد که در آن نیز شعارها و صداهای قومگرایانه و تجزیهطلبانه شنیده شد. در این بیانیه آمده: «نحوۀ عملکردِ دستگاهها و نهادهای دولتی در استانهای غرب و شمالغربِ کشور، بویژه در استانهای آذربایجان غربی و کُردستان، از نگاه ما اقدامی بغایت نگرانکننده و تحریککننده و شایستۀ نکوهش است.»
سیاستهای فرهنگی دولت نه فقط در داخل آثار نگرانکننده داشته بلکه پیامدهای بینالمللی نیز داشته است. این موضوع در بخش دیگری از این بیانیه مورد توجه قرار گرفته است. تاجایی که ادعای رییسجمهور ترکیه درباره نوروز و سپس تبریز مورد اشاره قرار گرفته است. رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه که در کشور خود را اعتراضات مردمی و بحران مشروعیت روبهروست، پنجم فروردین در ادعاهایی غیرتاریخی و علیه تمامیت ارضی ایران، تبریز را جزیی از میراث معنوی کشور خود خواند. ادعاهایی که عملا با هیچ واکنش موثری از سوی دولت مواجه نشد. در بیانیه درباره ادعای اردوغان آمده: «واحیرتا از سکوتِ ناموجّه و نابخشودنیِ مسئولانِ ما در پاسخ به این ادعاهای بیاساس! البته این سکوت، استمرارِ سیاستهای غلط فرهنگی چند دهۀ اخیرِ مسنولانِ کشور است که به بیگانگان اجازه داده است تا به فکر مصادرۀ میراثِ فرهنگی، تاریخی و تمدّنی ایرانزمین باشند. ما، گروهی از دغدغهمندان فرهنگ و تاریخ و یکپارچگی ایرانِ عزیز، عمیقاً نگرانِ تحریف، تخفیف، تقلیل و مصادرۀ جشن نوروز با هر عنوانی هستیم.»
هرچند که بخشی از انتقاد به سیاستهای فرهنگی معطوف به دولت چهاردهم نیست، اما عملکرد چند ماهه این دولت نیز مورد نقد نویسندگان بیانیه قرار گرفته است. در بخش سوم بیانیه آمده که در ادبیات مسئولان دولت چهاردهم حقوق طبیعی و حقوق شهروندی شهروندان ایرانی به عنوان «حقوق قومی» یاد شده که حاکی از رویکرد و نگاه قومی به مسائل ملی دارد. طرح «آموزش به زبانهای قومی و محلی» نیز «موجب تضعیفِ زبانِ ملّی و رسمی کشور، یعنی زبانِ تمدّنی، دیرسال، نجیب و بارورِ فارسی میگردد و نتیجۀ این تضعیف نیز تکهپاره شدنِ زبانی و فرهنگی و سرانجام از همگسیختگی ارکانِ کشور و ... است، چیزی که خواستِ قلبی دشمنانی است که دور و برِ ایرانِ عزیز، دندان تیز کردهاند تا با همراهیِ اطلاعاتی و لجستیکی سرویسهای جاسوسیِ فرامنطقهای و همدستانِ منطقهایشان، به آن دست یابند.» طرحی که دولت و برخی از نمایندگان مجلس در پی تصویب آن بودند. این طرح با وجود حمایت دولت در جلسه هشتم اسفند با مخالف ۱۳۰ رای مخالف از مجموع ۲۴۶ نماینده حاضر در مجلس رد شد. با این همه عدم توجه دولت به محوریت زبان فارسی در انسجام ملی همچنان مورد انتقاد بسیاری است. در این بیانیه با اشاره به این موضوع نیز آمده: «شوربختانه و در کمال شگفتی شنیده شده که استانداران و مدیرانِ برخی مناطق و اعضای شورای شهرِ برخی شهرها، در نشستهای رسمی اداری با مدیرانِ استان و شهرستان، به زبانِ محلّی سخن میگویند! حتی استاندارِ خورستان، آنهم در استانی با زبانهای محلّیِ متنوع، عید سعید فطر را به یک زبانِ محلّی تبریک گفته است و با این کار خود، «عیدی دینی» را به «عیدی قومی» تقلیل داده است!»
بیشتر بخوانید:
آموزش به زبان مادری؛ ناممکن، ضد امنیت و ضد ایران!
بحث دیگری که از سوی دولت چهاردهم پیگیری شده، دادن اختیارات بیشتر به استانداران است. در بخش پایانی این بیانیه به این موضوع پرداخته شده و طرح بحث «فدرالیسم» یا خطاب کردن استانداران به عنوان «رییسجمهور استانها» بحثهایی «نابهنگام» و «تفرقهافکن» و «انسجامسوز» خوانده شدهاند. همچنین انتصاب مدیرانی که «انتصابِ مدیرانی که مواضعِ آشکاری در قومگرایی و تقابل با زبان و فرهنگ ایرانی و وحدتِ ملّی دارند و سکوت در برابر سخنانِ خلافِ واقعیاتِ تاریخی و یکپارچگی سرزمینی و انسجامِ فرهنگیِ ایرانیان توسط استاندار آذربایجان شرقی دربارۀ پیوند آذربایجان با ایران» از جمله اقدامات انسجامسوز دانسته شدند: «بهراستی برای ما شگفتآور است که بخشهایی از حاکمیّت و از جمله بخشهایی از قوۀ مجریه، «قومیسازی مناسباتِ اجتماعی» را به جای مواجهۀ اصولی با چالشهای کشور برگزیده است!» همچنین در این بیانیه تاکید شده مسئولان و دستاندرکاران رخدادهای هفتههای گذشته باید برکنار شوند و از طرح مسائل قومی از سوی دولت پرهیز شود.
ببینید:
در مسائل مرتبط با امنیت ملی نباید تمرکززدایی کرد
اکنون پرسش اینجاست که این بیانیه که نام چهرههای نامآور در عرصه مختلف پای آن دیده میشود، تلنگری به دولت خواهد بود یا در همچنان بر همان پاشنه خواهد چرخید. چهرههای دانشگاهی و ادبایی مثل دکتر عبدالمجید ارفعی پژوهشگر و نخستین مترجم استوانه کوروش بزرگ از زبان اصلی بابلینو به فارسی یا اساتیدی، چون ژاله آموزگار در یک سو، و اساتید علوم سیاسی و جامعهشناسی و هنرمندان سرشناسی مثل کیخسرو پورناظری، رخشان بنیاعتماد و علی مصفا در یک سوی دیگر نشان از گستردگی نگرانیها درباره انسجام ملی ایران دارد. در شرایطی که مواضع مسئولان دولت چهاردهم از رییسجمهور تا معاون اول و سخنگو، تاکنون در حمایت از طرحهایی است که انسجام ملی را به خطر میاندازد. ادبیات مسئولان دولت در استفاده از واژههایی، چون حقوق قومی و حقوق اقلیتها به جای استفاده از حقوق شهروندی ملت ایران نیز نشان از نداشتن راهبرد کارشناسانه و ملی در این زمینه دارد. با این همه دولت چهاردهم نمیتواند با تغییر در سیاستگذاریهای خود به نگرانیهای اصحاب علم و ادب و فرهنگ پاسخ دهد.
نام چهرههایی که این بیانیه را تاکنون امضا کردند به شرح زیر است:
شیوا آراسته
احمد آریننیا
داوود آجرلو
عباس آخوندی
سیاوش آریا
آزاده آریامنش
محمدجواد آریاییزاد
بهنام آزاد
فیروز آزادی
صفا آذربایجانی
رضا آذری شهرضایی
پوریا آسترکی
علیرضا آقاخانی
مهدی آقامحمدی
امیر صالح آقامیرزایی
نادر آقایی
مصطفی آلاحمد
ژاله آموزگار
مازیار خسروی
محمد آمره
کوروش احمدی (دیپلمات پیشین)
اکبر ایرانی
مهرداد ایرجی
ابوالقاسم ایرجی کجوری
فضلالله ایرجی کجوری
امیررضا ایزدپناهی
حسن ایزدی
مهری ایزدیمهر
سهند اینانلو
زیبا اوجاقی
علی اوسط خانجانی
سرور اولاد عظیمی
عنایتالله اولاد عظیمی
یلدا ابراهیمنژاد
مرتضی ابراهیمنیا
امیر اثباتی
محمدحسین اثباتی
هانیه اثنیعشری
محمدباقر اجتهادیان
محمد احسانی
امیر احمدی
کوروش احمدی
لیلا احمدی
مجتبی احمدی
معصومه احمدی
وحید احمدی
عزیراله احمدی
مریم احمدی گیوی
حمیدرضا احمدی لاری
فاطمه احمدینسب
محمدعلی اردبیلی
عبدالمجید ارفعی
آرش اسحاقی
مجید اسدی
محمد اسدی
مهدیقلی اسدی
حسین اسدی جوزانی
نعمتالله اسعدیپرور
محمد اسفندیار
محمودرضا اسفندیار
مژگان اسفندیاری
علی اسکندری نجارکلایی
نفیسه اسلامی
ابوالقاسم اسماعیلپور مطلق
حسن اسماعیلزاده
حسن اسماعیلزاده باوانی
احمد اسماعیلی
حبیباله اسماعیلی
رها اسماعیلی
احمد اسمی
محمدرضا اعتمادی
افشار اعتمادی آلآقا
افشین اعتمادی آلآقا
جمال افتخاری
پرستو افراشته
داریوش افروز اردبیلی
ژاله افشار
ماندانا افشاری
علیرضا افشاری
راضیه اقبالی
امیر اکباتانی
امید اکبر (بیجار)
رقیه اکبری
آناهید اکبری
سلطانمراد اکبریان
مهدی اکبریفر
علیاصغر اکبریفرد
فریبا الهبخشی
رضا الهی ورناصری
اصغر امیدوار
پروانه امیرپرویز
سلیمان امینزاده
داریوش امینی
محمد امیری
فاطمه امیری
احسان انتظاری
زهرا انصاری
حسن انوری
افسانه بابائیان
علیاکبر (پرویز) بابائیان
علیاصغر باباصفری
سعید باجووند
هانیه باستانی
محمود باقری
مصطفی باقری مقدم
ناهید بختیاری
غلامعباس بخنوه
مژگان براتی گردکاندار
نعتالله براتپور
امیرمهدی بردبار
محمدرضا برزگر خالقی
مجتبی برزویی
پوراندخت برومند
مرضیه برومند
احمد بستانی
مهدیه بشردوست
محمد بقایی (ماکان)
سارا بلوکی
سایه بلوکی
محمود بلوکی
مهدی بلوکی
تیرداد بنکدار
سیروس بنهگزی
نگار بنهگزی
رخشان بنیاعتماد
مریم بوبانی
کامبیز بهارلویی
هدیه بهرامپور
تینا بهرامی
محمد بهرامی
علی بهرامیان
الهام بهزادی
میثم بهمنی
محمدعلی بهمنی قاجار
حسن بهنام
کاوه بیات
نرگس بیاتی
صفرعلی بیانی
محمدنقی بیگزاده
بهرام پارساپور
محمدرضا پاسبان
مسعود پاکبین
پروین پاکدل
بابک پاکنیا
حسین پُتُفت
علی پرکار
بهرام پروین گنابادی
آرام پدرام
سعیده پراش
ناصرالدین پروین
رضا ناصر پشوتن
ناهید پورابراهیمی
نصرالله پورجوادی
ملکمحمد پورعلی
رضا پورغلام
پروین پورمجیدیان
داود پورمظفری
مهرداد پورمند
تهمورث پورناظری
سهراب پورناظری
کیخسرو پورناظری
مهدی پورنامداری
فرشته پیشاهنگ
حسنعلی پیشاهنگ
داریوش پیرنیاکان
عباس پیروان
آرتا تاری
محمدعلی تبرایی
کارن تبری
محمد کاظم ترقی
اسفندیار تقوی
حجت تقوی
پروانه تقیخانی
سلمان تموک
محمد تنکست
فرزاد توحیدی
فرهاد توحیدی
لیلا تورانی
ترنم توسلی
سیاوش ثابت
امیر ثناجو
حسن جاهواری
مینو جراحی
محمدرضا جلالی
فرهاد جم
مریم جم
عبدالله جمالی
مینا جمالی
سعید جمشیدی
امیر مختار جمشیدی
افشین جعفرزاده
حبیب جعفری
حمید جعفری
فرزاد جعفری
ندا جعفری
عماد جعفریپور
محمود جعفری دهقی
محمد جعفری قنواتی
مسعود جعفری منجیلی
عاطفه جنابی
علی جنتی
عرفان جندقی
مرضیه جودکی
منوچهر جوکار
زهرا جهاندار
صدیقه جهاندار
امید جهانشاهی
محمد جهانشاهی
طاهره جهانفروز
علی جهانگیر
فهیمه جهاننما
امیرحسین جهانی
عیسی چمبر
محسن حاجتینیا
محمدرضا حاجی آقا بابایی
علیر ضا حاجی اشرفی
محمد ابراهیم حایری
رضا حبیبی قلعهجوقی
امیررضا حجتی
پیمان حریقی
شیده حدادی
نصرالله حدادی
ژیلا حدایق
عبدالرحمان حسنی
ابراهیم حسنپور
اسفندیار حسنپور
حسین حسنپور
زهرا حسینآبادی
احسان حسینپور
جلال حسینی
سعیده حسینی
سید سجاد حسینی
سید علی حسینی
سید محمد حسینی
سید ناصر حسینی
مریم حسینی
عباس حسینی روشن
سید جواد حسینینژاد
برهان حشمتی
محمد حقپرست
عباس حقروستا
حسین حقگو
داوود حقیقی
مرضیه حقیقی
حامد حمیدی
محمد حیدرنیا
محمود حیدری
هادی حیدری
محمدرضا حیدری کردزنگنه
مژگان خاکپور
محمدحسین خاکی
مهدی خاکی فیروز
سعید خانبابالو
بتول خاتمی
حمیدرضا خاتمی
حامد خاتمیپور
آرمان خادمی
بهمن خانی
سجاد خدادادی
حامد خدادوست
ابراهیم خدایار
فرشید خدایاری
مبینا خدری
سعید خراطها
ماندانا خرّم شقاقی
حمید رضا خسروانی (مدیر انجمن اهورامنش استان فارس)
محمدحسین خسروپناه
زهرا خسروی
نصرالله خسروی
تورج خسروی جاوید
کامروز خسروی جاوید
آزاده خزایی
لیلا خزایی
محمد خزایی
یسنا خوشفکر
پوریا خلیلی
ندا خوئینی
میثم خورشیدی
زهرا خوشنیت
حمید خونمری
رامین جاهد
مسعود جهاننما
حسن دادخواه
محمدعلی دادخواه
آریاسپ دادبه
علیاصغر دادبه
علیاکبر دارینی
حمیدرضا دالوند
کیانوش دالوند
عصمت داورانپور
علی داودی
حمزه داییچین
محمد دروگر
محمد درویش
عبدالله درویش
اسدالله درویشامیری
ارشک درویشی
بهمن درویشی
سامان درویشی
زهره درویشی
علی درویشی
علیرضا درویشی
نوذر درویشی
امیررضا دریایی
بوذر دشتیانی (دشتیار هروآبادی)
داود دشتبانی
عسگر دشتی
مرتضی دشتی
ابوالفضل دلاوری
ابراهیم دمشناس
آرش دولتشاهی
سهیل دولتشاهی
علی دهباشی
مجید دهقان
محمدحسن دیلم صالحی
امیر دیلمقانی
رؤیا دیوسالار
امیرعلی ذوالفقاری
محمدحسن رادمنش
علی رحمانی فیروزجاه
سید سعید رحمانی
بهرام رحمانی وحید
حسین رحمتالهی
حمیدرضا رحمتی
محسن رحمتی
سمیه رحیمی
مریم رحیمی
امین رحیمی جونقانی
عبدالعظیم رحیمی آردکپان
حسن رجبزاده
هرمز رحیمیان
مهدی رخشانی
علی رزاقی
فرزاد رستمی
گودرز رشتیانی
صدیقه رشیدی
فاطمه رشیدی
احمد رضایی
عباس رضایی
علیرضا رضایی
مرتضی رضایی
مسعود رضایی
ناهید رضایی
سعید رشیدینژاد
وحید رشیدینژاد
پیروز رفیعیان
مرتضی رمضانی
فتاح رنجبر
همتالله رنجبر
رحیم روحبخش
ثارالله روحی
داود روحی عیسیلو
حمید سلمان رهبر
فرهاد رهبری
اشکان زارع
سحر زارع
محبتاله زارع
محمد زارع
اشکان زارعی
عباس زرگر
آناهیتا زمانی
سید محمدکَرم زمانی
ایمان زند
زاگرس زند
معصومه زندیه
امیرحسین زندی درهغیبی
بابک زیلابپور
شاهین زینعلی
بهروز ژاله
پردیس ساتیاری
سیده مرضیه سادات رسول
حمزه سارویی
ملیحه ساغری
مسعود سالاری
علیاکبر سامخانیانی
رضا ستاری
شاهین سپنتا
سهند سرحدی
نیکو سرخوش
مرضیه سرشناس
رضوان سرمد
کوروش سروشپور
سهراب سکوندی
مصطفی سلامت
کیان سلجوقی
فریدون سلحشوری
ابوذر سلطانی
جلال سلطانی
سید ناصر سلطانی
غزاله سلطانی
منصوره سلطانی
داریوش سلطانی علاسوند
ابوذر سلطانینژاد
مهرداد سلطانینژاد
روحالله سلگی
جعفر سلماننژاد
اسماعیل سلوکی
شاپور سلیمی
نادر سلیمی
عباس سلیمی آنگیل
امیرحسین سلیمیان
امیر سلیمانی
داود سلیمانی
فاطمه سه سلطانی
رضا سوری
محمد سید میرزایی
سید رضا سیدی
فخرالدین سیدی
مصطفی سیفی
سیدرضا شاکری
افشین شامیری
ناصر شجاعی
نیما شجاعی
علی شجاعی اصفهانی
شیوا شرفایی
وحید شریعتزاده
آذرا شریفی
محمد شریفیان
چنگیز شعاعی
علی شعبانی
بهمن شعبانزاد
یاسر شعبانیفر
امیر شفقت
محمود شفیعی
محمد شفیعیفر
پژمان شقاقی
زهرا شکرشکن
محمد شکیبانیا
مهدی شمسالدینی
مهدی شوهانی
غلامرضا شهدادیان
سیاوش شهریور
احمدرضا شهیدی
شهرام شهیدی
مژگان شیرافکن
زاهد شیخ
محمد صابر
ترانه صاحب
امیر صادقی
احسان صادقی
شهریار صادقی
محمدعلی صادقی
مرجان صادقی
علیاشرف صادقی
علیرضا صادقی امیری
سیاوش صادقیتبار
علیرضا صادقیان
امیر صالحی
انوش صالحی
سید حمزه صالحی
صالح صالحی
محمد صالحی
محمدرضا صالحی مازندرانی
ویدا صارمی نوری
مجید صباغ بهروز
یاسین صباغیان
ابراهیم صحافی
محمد صحراکار
علی صدرایی
مسیح صدیق رحیم آبادی
سید محمود صدری
علی صفایی
مصطفی صفدری
حمیدرضا صفری
فاطمه صفری
مسعود صفری
آمنه صفرِبادی فراهانی
طیبه صفرآبادی فراهانی
عباس صفرآبادی فراهانی
ریحانه صفیان
ایرج صمدی
محسن صنیعی
کیان صولی
سید حمید ضیائیان
محمدرضا ضیایی بیگدلی
الهه طالبی گرکانی
هوشنگ طالع
محمود طاهراحمدی
بهنام طاهری
حجت طاهری
صمد طاهری
عبدالرسول طاهری
علی طاهری
فاطمه طاهری
ولیاله طاهری
شهریار طاووسی
امین طباطبایی
پگاه سادات طباطبایی
سید کامران طباطبایی
مهسا طهرانی
نوذر طهماسبی
پیمان عارف اسکویی
حامد عامری گلستانی
عباس عبادی
محمد لطیف عباسپناه
امیر عباسی
حسن عباسی
علی عباسی
محمدرضا عبدالهپور
ابراهیم عبداللهزاده
حامد عبدالهی سیرجانی
حمید عبداللهیان
بهزاد عبدی
حسین عبدی
پریسا عجمی
سعید عدالتنژاد
وحید عربپور
مسعود عرفانیان
آرمان عزیزی تلوکی
بابک عسکری
نیما عظیمی
نسرین علمداریان
عقاب علیاحمدی
علی علیبابایی درمنی
یلدا علیپور
علیرضا علیدوست
سهراب علیزاده
شروین علیزاده
پوریا علینژاد ساروکلائی
منوچهر علینیا
آزیتا علییوسفی
بهزاد عطارزاده
فریبا عیسیلو
محمدرضا (سینا) غبیشاوی
شهاب غدیری
سارا غفاری
فریبرز غفوری
علی غلامی
مهران غلامی
موسی غنینژاد
رضا فاضل
نعتالله فاضلی
حبیباله فاضلی کرمانشاهی
جواد فتحی
محمد فتحیپور
الهام فخاری
مهرزاد فخرآبادی
صادق فرامرزی
آذر فرامرزیان
علی فرجزاده شاهسون
فرزاد فردوسی
سهیلا فرزاد
امیر فرضاللهی
فرشاد فرمند
فرناز فرمند
علی فرهادی
ماهپری فرید همتی
سهیلا فرزاد
بایرام فضلی
مهدی فقیه
رجبعلی فلاح
مرتضی فلاح
هادی فلاح
علی محمد فلاحزاده
نگین فیروزمنش
نوید فیروزمنش
کیامهر فیروزی
سمانه فیضی
کوروش قاسمی
داریوش قبادی
هرمز قبادی
اسماعیل قبولی
علی قربانپور
سیمین قربانپور دشتکی
زهرا قربانی
زهرا قرنی
حمیدرضا قلیچخانی
روحانگیز قلیچخانی
زهرا قلیچخانی
مریم قلیچخانی
مهری قلیچخانی
علی قلیزاده
نسرین قمصری
عباس قنبری عدیوی
آزیتا قنواتی
حسین قنواتی
محمد قوچانی
سهراب قهارپور گتابی
مژگان قهرمانی
سارا کارگر
شیما کاپله
محمد کاپله
سروناز کاشانی
مهران کاشانی
موسی کامرانپور
محمدعلی کاظمبیگی
حامد کاظمزاده ایرانشهر
احمد کاظمی
حسین کاظمی
شمسی کاظمی
کورش کاظمی
احمد کاظمیفرد
فروزان کاظمیفرد
آناهید کاویان
علی کاویانی
کیوان کثیریان
رضا کدخدازاده
حسینعلی کراگزی
بهزاد کریمی
لیلا کریمی
محسن کریمی
مریم کُرد
مهین کُرد
فاطمه کرمی
فرشاد کرمی
حمید کرمیپور
رامین کریمیان
میرجلالالدین کزازی
سالار کسرایی
مهناز کسمتی
کیوان کشاگر
پیروز کلانتری
مهتاب کلانتری
وریا کلانتری
الهام کلبعلی
حسین کلبعلی
فرزاد کلبعلی
شروین کمالی
مازیار کوچنژاد
الهه کولایی
دانیال کوثری لنگری
مسعود کوهستانینژاد
ناهید کوهشکاف
مهدی کوهیان
نازنین کَیّال
جمشید کیانفر
سبحان کیانی
کیوان کیانی
فاطمه گرامینژاد
محمدرضا گرامینژاد
شیرزاد گرجینژاد
نیما گروهی
امیر گزانی
اعظم گلپایگانی
لیلا گلپایگانی
حسین گلخندان
نرگس گلهدار
محمدحسین گنجی
زهرا گویا
مریم گویا
علی گنجیان خناری
فاطمه گیلانی
سام گیوراد
علی محمد لاری
هایده لاله
مسعود لاهوت
بنیامین لاهوتی
امیر لطفی
یوسف لموچی
علیرضا لولاگر
مرتضی مؤذنی قهدیرجانی
تیمور مالمیر
نوید مجیدی
علیرضا محسنی
فاطمه محسنیان
محمد جعفر محمدزاده
فریبا محمدرضایی
جاماسب محمدی
جلال محمدی
سلمان محمدی
مجتبی محمدی
مصطفی محمدی
مهناز محمدی
یحیی محمدی
شیرین محمدیان
شمامه محمدیفر
بردیا محمودی
محمدرضا محمودی
سید زکریا محمودی رجا
حسین محیالدینی
ابراهیم مختاری
بیژن مختاری
علی مختاری
مهران مختاریراد
مینا مساعد
یوسف مسعودی
اشکان مسببیان
دانیال مشایخی
فهیم مصطفیزاده ماکویی
ارسطو مداحی گیوی
فریبا مدنی گیوی
مهرداد مدهوشی
محمد مرادی
سمیه مراقی
فاطمه مرتضوی
محمد کاظم مروج فرشی
مهری مساعد
شمیم مستقیمی
عارف مسعودی
محمد مشایخی
هانیه مشهدعباسی
منوچهر مشیری
علی مصفا
محسن مصطفوی اردبیلی
محمد مطلق
حسین مطوفزاده
حافظ مظفری
کوروش مظفری
بابک معبدی
رضا معتمد
حدیث معصومی ورکی
علی معین صمدانی
غلامرضا مقدم
محمد مقدم
مرتضی مقصودی
حکمتالله ملاصالحی
یدالله ملایری
بیژن ملکاحمدی
حسین ملکخطایی
هانیه ملکی
یدالله منصوری
محمد امین منفرد
احسان موحدیان
آزاده موسوی
سید علی موسوی
سید علیرضا موسوی
محمد موسوی
میر طاهر موسوی
محمدعلی موسوی فریدنی
سید رسول موسوی حاجی
خزر مهرانفر
فرهاد مهرانفر
بتول مهدوی
زهره مهدیان
صادق مهدیخانلو
ایمان مهدیزاده قوهه
سید عبداله میرشفیعی
مریم میرشمسی
علی میرانصاری
محمدرضا میرسجادی
سید حسین میرشکاکی
شادمهر میردار هریجانی
حامد میرزاحسینی
سیاوش میرزایی
میرمهرداد میرسنجری
مسعود میرزایی
سید سعید میرمحمدصادق
احمد میری
طوران میری
محمود نادری
نگار نادری
احمد ناصر
علیرضا ناصربافقی
کامران ناصری
عباس نامدار
امین نایبپور
حسامالدین نبوینژاد
علی محمد نجاتی
علی نجار
ستایش نجفی
علیاکبر نجفیان
امیر پیام نجفیزاده
علیرضا نداف
رؤیا نصر
یاسمین نصرتی
حسین نصیری
زهرا نصیری
مصطفی نصیری
منصور نصیری طیبی
افسر نظری
علی نظری (سردبیر مستقل آنلاین)
سحر نقدی پور
اسعد نقشبندی
هومن نمازی
فرهاد نوائی
فاطمه نوروزی
نورمحمد نوروزی
الهام نوری
حسین نورینیا
حسین نوین
عبدالرضا نواح
آوا واحدی نوایی
علی نورالهیان
محمد نورقربانی
ریحانه نورمحمدی
نعمت نوروزی
طهمورث نوری
کیوان نوری
محمدحسن نوری
رضا نیکجوی تبریزی
عبدالرحیم نیکخواه
مهران نهندی
آرش نیکخو
مجتبی واعظی
جعفر وثوقی
خیرالنساء وطنپور
فرهاد وفایی
جلیل ولدخان
محمود ولیدی
نسرین وهابپور
مریم هاشمی مقدم
فرشته هخامنش
مهدی هداوند
آریا هرمزی
عنایتالله هرمزی
سعید همایونفر
ناصر همرنگ
جعفر همت
بیژن هنریکار
احسان هوشمند
علی هوشمند
محمدرضا هوشمند
لیلا هوشنگی
حجت یحییپور
سهیلا یزدانپناه
میلاد یزدانپناه
عبدالله یزدانی
داریوش یعقوبی
رضا یعقوبی
اسماعیل یوردشاهیان
هومن یوسفدهی
حمید یوسفی
فاطمه یوسفی
و بنیاد پژوهشهای ایران باستان آژیار
در گفتوگوی فراز با دو نماینده مجلس بررسی شد:
ابراهیم رضایی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفتوگو با فراز:
جزیره به روایت یکی از قدیمیترین ساکنانش
در دارالخلافه با بهزاد یعقوبی