کودتای ۲۸ مرداد

شعبان جعفری یکی از چهره‌های سیاسی پرحاشیه تاریخ معاصر ایران است. نقش شعبان جعفری در کودتای ۲۸ مرداد بحث‌های بسیاری را به دنبال داشته است.

اتفاقاتی که مرداد ۳۲ افتاد و فرجام آن که شکست دولت ملی دکتر مصدق بود، از معدود اتفاقات تاریخ معاصر ماست که در ذهنیت و خاطره جمعی ایرانیان ماندگار شده‌ است.

«وطن، عالی‌ترین و بزرگ‌ترین قانون است»؛ با همین باور، دکتر محمد مصدق نام خود را در تاریخ معاصر ایران جاودانه کرد. همزمان با ۲۹ اردیبهشت، زادروز او، در گفت‌وگویی با حسن حسن‌زاده، پژوهشگر پایان‌نامه تحلیلی «آرایش نیروهای اجتماعی در جنبش ملی شدن صنعت نفت»، به لایه‌های پنهان و کمتر گفته‌شده این جنبش بزرگ پرداختیم. حسن‌زاده در این مصاحبه، با رویکردی جامعه‌شناختی، از تأثیر سه نیروی کلیدی، بازاریان، زنان و ارتش در شکل‌گیری و فرجام نهضت ملی می‌گوید.

۱۴ اسفند، سالگرد درگذشت محمد مصدق است؛ نخست‌وزیری که نام او با ملی شدن صنعت نفت و کودتای ۲۸ مرداد گره خورده. مصدق پس از کودتا تا سه سال در زندان بود و پس از آن به دستور محمدرضاشاه به قلعه احمدآباد تبعید شد و تا پایان عمر یعنی اسفند ۱۳۴۵ در حصر خانگی به سر برد. با پیروزی انقلاب ۵۷، هزاران نفر از حامیان دکتر مصدق پس از ۱۲ سال اجازه یافتند در مراسم سالگرد او شرکت کنند. روزنامه‌ها ۱۵ اسفندماه با انتشار تصاویر این مراسم، از حضور میلیونی مردم و سخنرانی آیت‌الله طالقانی در این مراسم خبر دادند. جریان‌های چپ از جمله چریک‌های فدایی و مجاهدین خلق با پلاکاردهای خود و نیز جریان‌های لیبرال با محوریت جبهه ملی و دولت موقت در این مراسم شرکت داشتند.

مستند «کودتای ۵۳» درباره کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ است و مدارکی را نشان می‌دهد که دهه‌ها از چشم عموم مردم و اغلب تاریخ‌نویسان این حوزه پنهان بوده است. اسنادی که نه تنها امکان بیان روایتی دقیق‌تر از کودتا را فراهم آورده است بلکه بسیاری از زوایای تاریک تاریخ این رویداد را نیز روشن کرده است

امروز جلسه دادخواهی رسیدگی به دعوی حقوقی بالغ بر ۴۰۲ هزار نفر از شهروندان ایرانی از بیش از ۲۰ استان به طرفیت ۶ شخصیت حقوقی و حقیقی از جمله دولت ایالات متحده آمریکا و سردمداران آن تشکیل شد.

رئیس جمهور با بیان اینکه امروز مهمترین دغدغه دولت چهاردهم کاستن از فاصله جامعه و حاکمیت با تأمین رضایتمندی مردم است، بر اهتمام دولت نسبت به ارتقای خدمات درمانی و تسریع و تسهیل در پرداخت حقوق و مطالبات بازنشستگان تأکید کرد.  

امیر جدیدی، عکاس روزنامه هم میهن، عکسی از کریسمس گروگان‌های آمریکایی در ایران را منتشر کرد و توضیحاتی خواندنی درباره این عکس روایت کرد.

مازیار خسروی، سردبیر روزنامه اینترنتی فراز به یک شبهه تاریخی پاسخ می‌دهد.

در آستانه سیزدهم آبان‌ماه، روز دانش‌آموز و روز ملی مبارزه با استکبار، جمعی از دانش‌آموزان سراسر کشور با رهبر انقلاب اسلامی دیدار کردند.

تعدادی از دانشجویان بسیجی با در دست داشتن پلاکاردهایی مقابل سفارت انگلیس در تهران تجمع کردند.

امروز درست ۶۹ سال از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ می‌گذرد و اقتصاد ایران گرد سال‌های دور را هنوز بر چهره دارد. محدودیت در فروش و عدم کارکرد درست درآمدهای نفتی به عنوان اصلی‌ترین منبع کسب سرمایه کشور، برای برخی شبیه به تکرار تاریخ است. با این حال کلید واژه‌های نفت، تحریم و آمریکا چندان برای مقایسه امروز و دیروز در اقتصاد ایران معتبر نیست و حفره‌هایی دارد؛ از منشا تحریم که انگلستان بود و اشتباها به آمریکا نسبت داده شد گرفته تا بازار نفت در دنیای امروز که دیگر تحت سلطه کارتلی مانند «هفت خواهران» نیست. شرایطی که شیوه هدایت سکان اقتصاد کشور را توسط مصدق از دولت‌های قبل و بعد خود کاملا مجزا می‌کند...

انگار زندگی‌نامه تمام این روشنفکران و شاعران و نویسندگان را از روی هم نوشته‌ باشند؛ خاستگاه چپ و عضویت در حزب توده، کودتای ۲۸ مرداد ، زندان‌های مکرر در دوران پهلوی، همراهی با انقلاب ۵۷، مبارزه با توقیف و سانسور و مواجهه با تهدید و ارعاب و ممنوع‌القلمی در فضای حاکم...

دکتر حسین فاطمی مرد نخستین‌ها بود. نخستین فارغ التحصیل روزنامه نگاری، نخستین طراح ملی شدن صنعت نفت، نخستین وزیر خارجه شهید. او در همه مراحل به گسستن زنجیرهای بردگی از پای وطن می‌اندیشید. نه نشان همایون، نه قضاوت‌های عجولانه و نه جوخه اعدام از گرمی این آتش مقدس نکاست. ۱۹ آبان ، فقط سالگرد اعدام یک وزیر حق طلب از پی کودتا نیست بلکه روز اعدام روزنامه نگاری است که تن به هیچ کدام از غمزه های معنی دار قدرت نداد ...

امروز درست ۶۷ سال از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ می‌گذرد و اقتصاد ایران گرد سال های دور را هنوز بر چهره دارد. محدودیت در فروش و قطع درآمدهای نفتی به عنوان اصلی ترین منبع کسب سرمایه کشور، برای برخی شبیه به تکرار تاریخ است...