این روزها که زمزمههای حمله احتمالی آمریکا به ونزوئلا و جنگ ۱۲ روزه دوباره بحث «تغییر حکومت با نسخه واشنگتن» را داغ کرده، یک پرسش اساسی پیش رو است: آیا کشورهایی که آمریکا در آنها مداخله کرده، واقعاً مسیر پیشرفت را پیمودهاند؟ یا تجربههایی مثل لیبی، عراق و مصر نشان میدهد رؤیای «آمریکای نجاتدهنده» سرابی بیش نبوده است؟
برجام گام بزرگی در اعتمادسازی بود. اگر پابرجا میماند، میتوانست مبنای توافقهای بعدی در زمینه برنامههای هستهای و موشکی ایران و همچنین سیاستهای منطقهای این کشور قرار گیرد. کاهش تحریمهای اقتصادی میتوانست دینامیکهای سیاسی در تهران را تغییر دهد: دست جناحهای میانهرو را که به آرای طبقه متوسط متکی بودند، تقویت و نفوذ محافظهکاران و تندروها را در تصمیمگیریهای سیاست خارجی تضعیف کند. در گذر زمان، روابط ایران و ایالات متحده میتوانست به سوی عادیسازی بیشتر حرکت کند.
افغانستان و عراق به واشنگتن آموخت که پیروزی در نبرد آسان است، اما کنترل پیامدهای آن غیرممکن؛ استفاده فعالانه از ظرفیتهای دیپلماتیک و نگاه واقعبینانه به نقاط ضعف و قوت ایران نیز مهمترین مسأله دولتمردان تهران برای عبور کشور از این بحران است.