باستان شناسی

یکی از رویدادهای شگفت در تاریخ پر فراز و نشیب خاورمیانه و آفریقا، مهاجرت گروهی از مردم شیراز به سواحل و جزایر شرق آفریقا است. این مهاجرت، که ریشه در قرن دهم میلادی دارد، نه تنها چهره سیاسی و اقتصادی منطقه را دگرگون کرد، بلکه میراث فرهنگی عمیقی از ایران باستان را در دل قاره سیاه کاشت.

سند ۵۱۲ از یک شهر گمشده آمازون با معماری عجیب و کتیبه‌های مرموز پرده برمی‌دارد. آیا این شهر باستانی مرموز واقعیت دارد یا یک داستان خیالی است؟

شاید بارزترین نشانه ذوالقرنین در قرآن سدی آهنین باشد که وی آن را ساخته. یافتن این سد و مشخص ‌کردن زمان آن می‌تواند بیشترین سود را در راه رسیدن به حقیقت برای ما داشته باشد.

انسان‌های ریزاندام باستانی که هزاران سال قبل منقرض شدند، ممکن است دچار کمبود هورمون رشد بوده باشند؛ اختلالی که امروزه هم در برخی افراد دیده می‌شود.

نویسندگان باستان از هفت شاهکار شگفت‌انگیز انسانی سخن گفته‌اند که ما آن‌ها را «عجایب هفتگانه دنیای باستان» می‌نامیم، اما چه بلایی بر سر آن‌ها آمد؟

 باستان‌شناسان ۵ جسد ناشناخته را زیر زمین آشیانه مخفی آدولف هیتلر پیدا کرده‌اند؛ کشفی که توجه بسیاری را جلب کرده است. این کشف که در ویلای هرمان گورینگ، یکی از رهبران ارشد حزب نازی اتفاق افتاده، پرسش‌های بی‌پاسخی را درباره گذشته تاریک این پناهگاه نظامی برانگیخته است. اهمیت این یافته نه‌تنها به رازآلودگی اجساد بازمی‌گردد، بلکه به جایگاهی مربوط می‌شود که در قلب تصمیم‌گیری‌های راهبردی رایش سوم قرار داشت.

کشف‌های باستان‌شناسی همیشه برای ما جذاب بوده‌اند. آن‌ها پنجره‌ای به زندگی نیاکان ما و فرهنگ‌های تمدن‌های باستانی می‌گشایند، اما همه یافته‌ها هم زیر ذره‌بین حقیقت‌سنجی دوام نمی‌آورند. 

کاوش‌های فصل ششم باستان‌شناسان در غار قلعه‌کرد آوج در استان قزوین، که یکی از کهن‌ترین محوطه‌های پارینه‌سنگی ایران است، آغاز شده است. باستان‌شناسان امیدوارند این کاوش‌ها به کشف بقایای بیشتری از سنگواره‌های انسانی کهن در ایران منجر شود.

مقبره سنگی خیره‌کننده یک شوالیه قرون وسطایی زیر یک بستنی‌فروشی واقع در لهستان پیدا شد.

باستان‌شناسان موفق به کشف ابزارهای سنگی تیز و ابتدایی در جزیره سولاوسی اندونزی شده‌اند که قدمتی بیش از یک میلیون سال دارند.

باستان‌شناسان با کاوش در ایتالیا یک مقبره اتاقکی دست‌نخورده ۲۶۰۰ ساله را کشف کرده‌اند.

بررسی هنر صخره‌ای کشف‌شده با قدمت پنج هزار ساله ممکن است چهره حاکمان اولیه مصر پیش از ظهور نخستین فرعون را به تصویر کشیده باشد.

 دادستان شهرستان ری گفت: بررسی‌ها نشان داد حفاری در این مکان مذهبی به‌صورت مخفیانه و شبانه، با هدف دستیابی به اموال تاریخی و اشیای گران‌بها انجام شده و یکی از عاملان آن شناسایی شده است.

 مدیر اداره کل میراث‌فرهنگی آذربایجان غربی از کشف بقایای معماری ساسانی در کاوش‌های باستان‌شناسی مسجد جامع ارومیه خبر داد. به گفته‌ مرتضی صفری، کاوش‌های باستان‌شناسی در مسجد جامع ارومیه و تپه قالایچی با نتایج قابل توجهی همراه بوده است. او همچنین از آزادسازی و تغییرکاربری مدارس و خانه‌های تاریخی تحت‌تملک دیگر دستگاه‌های استان خبر داد.

میراث باستانی، گنجینه‌ای ارزشمند و بازتاب‌دهنده هویت هر ملت است. اما پرسش اساسی اینجاست که چگونه می‌توان این هویت را پاس داشت و از آن به درستی مراقبت کرد؟ مروری بر عملکرد دولت‌ها و نسل‌های گوناگون نشان می‌دهد که با گذشت زمان، دغدغه حفظ این یادگارهای کهن رو به افول گذاشته و وضعیت نگهداری آن‌ها نگران‌کننده‌تر شده است. چگونه است که این ثروت ملی، که هزاران سال پابرجا مانده، در سال‌های اخیر شاهد تخریب و بی‌توجهی بوده است؟ چه عواملی سبب می‌شوند که این میراث نه تنها برای مردم، بلکه برای برخی دولتمردان نیز اهمیت خود را از دست بدهد؟ چه کسانی در این میان مقصرند و چرا دیوارهای یک بنای تاریخی جولانگاه یادگاری‌نویسی‌ها می‌شود؟ در همین راستا به مناسبت فرارسیدن «روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی»، روزنامه اینترنتی فراز با دکتر «مجید منتظر ظهوری»، عضو هیئت علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران، به گفت‌وگو نشسته تا زوایای این موضوع مهم را بررسی کند.

دکتر مجید منتظرظهوری: ما در حوزه میراث‌فرهنگی هم کارنامه مثبت داریم و هم منفی؛ اما باید بپذیریم بخش منفی و کمبودها در میراث‌فرهنگی به‌ویژه بافت‌تاریخی و ابنیه، بسیار بیشتر از کارنامه مثبت او است |هر منطقه و شهری که میزان بافت و بنای تاریخی‌اش بیشتر باشد قطعا با چالش‌های بیشتری برخوردار است | هیچ‌گاه تلاشی صورت نگرفته است که با آموزش به مردم، صلحی میان مردم و تاریخ برقرار شود‌| آن بخشی از سودجویی جامعه که منجر به تخریب بناها می‌شود، شاید تحت شعاع اقتصاد و جامعه باشد.

باستان‌شناسان هنگام کاوش باستان‌شناسی در محل اجرای یک پروژه ساخت و ساز واقع در انگلستان بقایای یک گور غیرمعمول را کشف کردند.

باستان‌شناسان با استفاده از یک روش جدید موفق شدند جزئیات خالکوبی‌های مومیایی‌های ۱۲۰۰ساله «پرو» را آشکار کنند.

باستان‌شناس‌ها در فصل پنجم کاوش‌های باستان‌شناختی تپه تیلینه کرمانشاه یک مخزن دپوی زباله ۵ هزار ساله از دوره اشکانی‌یافتند که اشیای ارزشمند بسیاری در آن وجود داشت.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان از کشف تازه باستان‌شناسان در حاشیه هامون خبر داد و گفت: شهری متعلق به سده‌های میانی تا متأخر اسلامی کشف شد.