بلژیک افغان‌ها را بیرون می‌کند؛ حتی بچه ها را

بلژیک تقریباً هیچ حمایتی از کم‌سالان افغان به عمل نمی‌آورد. از زمانی که طالبان کنترل افغانستان را به دست گرفته است، مقامات، دیگر آن را به عنوان کشوری در جنگ نمی‌شناسند. در حالی که درخواست پناهندگی آنها رد شده و امکان بازگشت به کشور خود را نیز ندارند، این نوجوانان در برزخی اداری به سر می‌برند.

حالا کم‌سالان بدون همراهِ افغانستان در بلژیک در شرایط وخیمی به سر می‌برند. چندین ماه می‌شود که درخواست حمایت این گروه رد می‌شود. و مواردی ازین دست دیگر نه به عنوان استثناء، بلکه به یک قاعده تبدیل شده است.

برخلاف فرانسه، در اینجا افغانِ کم سن‌و‌سالی که به بلژیک وارد می‌شود باید پروسه‌های پناهندگی را درست به همان ترتیبی که بزرگ‌سالان طی می‌کنند، از سر بگذارند. اگر بهشان پناهندگی داده نشود و یا از حمایت‌های دیگر برخوردارشان نکنند، در تئوری، می‌توانند به دنبال سرپناهی باشند که برایشان طراحی شده است. چون در اروپا کودکان را نمی‌توان دیپورت کرد.

هم‌چنان که قیمی [که برای کمک به کودک در مراحل اداری و تحصیلی ضروری است] به آنها تعلق نخواهد گرفت.

سلمنت ولنتین، افسر وکالت در هماهنگی امور مربوط به پناهندگان و خارجی‌ها CIRÉ))، در مصاحبه‌ای با اینفومیگرنتس (InfoMigrants) گفت: «از حالابه‌بعد پناهندگی دیگر تنها به گروه کوچکی از افرادِ زیر سن قانونی که از آسیب‌های جدی رنج می‌برند، داده می‌شود.»

نرخ حفاظتی نیز به میزان قابل توجهی پایین آمده است

بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱، نرخ حفاظتی برای کم‌سالان افغان ۷۴ درصد بود. مطابق با آمار CIRÉ، در سال ۲۰۲۲ این مقدار به ۴۰ درصد رسید.

عامل این چرخش‌ها چه بوده است؟ زمانی که طالبان در اگوست ۲۰۲۱، کابل را تحت سلطه خود درآورد، سیاست‌های مرتبط با کم‌سالان افغان نیز دستخوش تغییر شد. مقامات بلژیکی حالا دیگر بنیادگرایان مذهبی‌ای را که کل کشور را در کنترل خود گرفته‌اند، یک تهدید به شمار نمی‌آورند.

ولنتین می‌گوید که مطابق با CGRS (کمیسیون عمومی پناهندگی افراد بدون تابعیت) افغان‌ها دیگر از حمایت‌های کمکی برخوردار نخواهند شد؛ چرا که فاقد فاکتورهای مورد نظر هستند.

حمایت‌های متمم (Subsidiary protection) رایج‌ترین مجوز اقامتی‌ای است که برای این گروه صادر می‌شود. که این لایحه حمایتی هم تحت سه شرط اعطا می‌گردد: ۱. خطر مجازات اعدام؛ ۲. شکنجه یا رفتارها و مجازات‌های غیرانسانی و تحقیرآمیز؛ ۳. تهدید جدی و فردی به جان شخصی غیرنظامی.

بنوا ون کیرسبلیک، مدیر NGO دفاع از کودکان بین‌المللی بلژیک در مصاحبه با اینفومیگرنتس گفته است: «فرض ما این است که افغانستان دیگر در معرض آشوب‌ها و جنگ‌های داخلی نیست. بنابراین افغان‌ها در صورت بازگشت به کشور خودشان با هیچ خطری مواجه نیستند. پس حکم منطق می‌گوید که آنها دیگر نیازی به حفاظت ندارند.»

وضعیتی مشابه در مورد آنهایی که به دنبال پناهندگی هستند نیز صدق می‌کند. افغان‌ها می‌توانند براساس سطح «غرب‌گرایی»شان پناهندگی بگیرند. اما شرایط آن هم محدودکننده است.

برای آنکه درخواست پناهندگی یک افغان مورد پذیرش قرار بگیرد باید ثابت کند زندگی‌ای که در بلژیک ساخته با قوانین و هنجارهای طالبان سازگار نیست. و همین امر بازگشت به کشور را برایش غیرممکن می‌سازد. برای این کار عناصری متعدد باید مدنظر قرار گیرند: جنسیت و سن فرد کم‌سال، پیشینه و اصلیتی که از آن آمده است، پیشه خانواده او در کشور، طول مدت اقامتش در اروپا، اینکه آیا در بلژیک با کسی رابطه عاشقانه داشته یا نه. و فاکتورهایی دیگر.

ولنتین خطاب به اینفومیگرنتس می‌گوید: «این واقعاً منطقی نیست. در کنوانسیون ژنو [که وضعیت پناهندگی را مشخص می‌کند]، تأثیر میزان اختلاط فرد، بسیار کمتر از آزارواذیت‌هایی است که در کشور مبدأ متحمل شده است.»

وضعیتی بسیار ناپایدار

خردسالان افغان، به شرایطی دچار می‌شوند که احساس جاماندگی می‌کنند. از آنجایی که بسیاری از مراکز پذیرش بسیار شلوغ هستند، اکثر کودکان زیر سن قانونی در آنها اسکان داده نمی‌شوند. و نتیجه امر اینکه آنها از رادار سازمان‌های غیردولتی خارج می‌شوند.

ون کیرسبلیک از بخش دفاع از کودکان می‌گوید: «و این بدترین سیاست است. کودکان بدون همراه، باید توسط مقامات مورد حفاظت قرار گیرند. اما در عوض آنها در خیابان‌های شهری که نمی‌شناسند، بدون خانواده و بی هیچ حامی رها می‌شوند. آنها برای زنده‌ماندن مجبور به انجام کارهای غیرقانونی و بعضاً فساد و فحشا می‌شوند و طعمه شبکه‌های قاچاق می‌گردند. در واقع آنها در وضعیتی بسیار مخاطره‌آمیز رها می‌شوند.»

به گفته سازمان‌های غیردولتی، این سیستم شبیه «کارخانه مهاجران غیرقانونی» است که نمی‌توانند به افغانستان برگردند. ون کیرسبلیک می‌گوید: «ما موجد نسلی از افراد خواهیم بود که غیرقانونی زندگی می‌کنند.»

بلژیک به همراه بلغارستان و مجارستان، به یکی دیگر از کشورهای اتحادیه اروپا تبدیل شده که کمترین میزان حمایت از کودکان زیر سن قانونیِ بدون همراه را دارند.

در مقام مقایسه، افغان‌ها در نروژ، اتریش و آلمان از نرخ حمایتی ۱۰۰ درصدی برخوردارند. در سرتاسر اتحادیه اروپا، نرخ حمایت از افغان‌ها ۸۵ درصد است؛ در حالی که این مقدار در بلژیک ۴۲ است (نرخ مزبور به مجموع دو گروه کم‌سال و بزرگ‌سال مربوط است).