افزایش قیمت‌ها، برندگان لاتاری خودرو را نگران می‌کند؟!

در اوایل شهریور ۱۴۰۳، ایران خودرو طرح فروش فوق‌العاده و همچنین پیش فروش را برای ۱۲ محصول خود در دستور کار قرار داد. پژو ۲۰۷ با موتور TU ۳، پژو ۲۰۷ با موتور TU ۵، رانا پلاس، سورن پلاس بنزینی، تارا با گیربکس دستی، تارا با گیربکس اتوماتیک، هایما S ۷، هایما S ۵، هایما X ۷ در کنار دو خودروی برقی یعنی لونا GRE و فاو بستیون NAT به همراه جدیدترین محصول ایران خودرویی‌ها یعنی ری‌را، ۱۲ خودرویی بود که در دسترس متقاضیان قرار دادند.

درخواست افزایش قیمت ۸۰ درصدی خودرو

اواخر آبان‌ماه «نعمت بخش» دبیر انجمن خودروسازان در نامه‌ای به معاون اول رئیس جمهور خواستار افزایش قیمت کارخانه‌ای ایران خودرو و سایپا شد و عنوان کرد با افزایش ۸۰ درصدی قیمت‌ها تازه به قیمت تمام شده می‌رسیم. در این نامه آمده است که این دو خودروساز ماهانه حداقل دو هزار میلیارد تومان ضرر می‌کنند و بدهی آنها به قطعه سازان از یکصد هزار میلیارد گذشته است. در این نامه «نعمت‌بخش مدعی شده بود به‌دلیل افزایش ندادن طولانی‌مدت قیمت‌ها و افزایش قیمت مواد اولیه، اگر به قیمت برخی از خودرو‌های ایران‌خودرو و سایپا ۷۰ الی ۸۰ درصد اضافه کنیم تازه به قیمت تمام‌شده می‌رسیم.»

شوک به بازار خودرو

دو روز پس از رسانه‌ای شدن این نامه بود که شبانه ایران‌خودرو و سایپا، قیمت پایه محصولات خود را تا ۳۰ درصد افزایش دادند. دو شرکت خودروساز در اطلاعیه‌هایی اعلام کردند که بر اساس «دستورالعمل تنظیم بازار شورای رقابت»، قیمت محصولات خود را «اصلاح کرده‌اند» بر این اساس بهای دولتی تحویل کارخانه این دو شرکت تا ۳۰ درصد افزایش یافت. در اطلاعیه ایران خودرو تأکید شد که افزایش قیمت‌ها پس از گذشت بیش از یک سال از آخرین تاریخ تعیین قیمت‌های فروش این شرکت اجرایی شده است. ایران خودرو و سایپا کردند که افزایش قیمت شامل طرح‌های فروش فوری و فوق‌العاده نمی‌شود. با این حال بسیاری از خریداران نگران تأثیر این افزایش قیمت ۳۰ درصدی بر حواله‌های خود هستند. حواله‌هایی که برای پیش فروش خودرو دریافت و بخشی از هزینه را نیز پرداخت کردند. شورای رقابت نیز این افزایش قیمت‌ها را تایید کرد و آن را هماهنگ شده دانست. بعد این مصوبه قیمت برخی از خودرو‌ها تا ۲۰۰ میلیون تومان افزایش یافت و بازار خودرو شوک بزرگی را تجربه کرد. این باراز از مدت‌ها پیش درگیر رکود بود و خریدار خاصی در بازار حضور نداشت.

تخفیف شورای رقابت چیست؟

اما کسانی که در طرح پیش فروش شرکت کرده و هزینه پیش پرداخت را به خودروسازان داده بودند در این شرایط محتمل نگرانی‌های زیادی شده‌اند. آنها بر اساس قیمت‌های قبلی به خرید خودرو ترغیب شدند و این افزایش قیمت ناگهانی ۳۰ درصدی منجر به افزایش نگرانی و ترس از تامین هزینه خرید خودرو در میان آنها شده است. این افراد ابتدا در سامانه ثبت درخواست خرید خودرو ثبت‌نام و پنج خودرو را انتخاب کردند. خریدارانی که در این مرحله برنده شدند به سایت خودروسازی مراجعه و در طرح مربوط به اولویت‌بندی ثبت نام کردند. در این مرحله عده‌ای در طرح پیش فروش محصولات قرار گرفتند و پیش‌پرداخت که معمولا نصف قیمت نهایی است را پرداخت کرده‌اند. دعوتنامه خریداران برخی از خودرو‌ها صادر شده و در آن قیمت مبنا با تخفیف مصوبه شورای رقابت آمده است.

بخشنامه چه می‌گوید؟

در نکته چهارم بخشنامه ایران‌خودرو با موضوع «اولویت‌های دوم (بهمن ماه) شرایط پیش‌فروش محصولات شرکت ایران‌خودرو از طریق ثبت‌نام در سامانه ثبت درخواست خرید» آمده‌است: «قیمت محصولات در این بخشنامه مشمول مصوبات ۴۷۳ و ۵۶۳ شورای رقابت بوده و در صورت افزایش قیمت محصولات در زمان ارسال دعوتنامه بخش معادل پیش‌پرداخت، مشمول افزایش قیمت نمی‌شود.» در این حالت است که تخفیف شورای رقابت در دعوتنامه‌ها معنا پیدا می‌کند. به عبارتی دیگر افزایش ۳۰ درصدی قیمت خودرو بر آن مبلغ پیش‌خریدی که خریداران پرداخت کرده‌اند اعمال نمی‌شود بلکه خریداران باید مبالغ باقی‌مانده را با افزایش قیمت‌ها پرداخت کنند.

 


افزایش ناگهانی قیمت کارخانه‌ای خودروها، علاوه بر تأثیرات منفی بر بازار و کاهش قدرت خرید، بی‌اعتمادی عمومی را نسبت به ثبات در سیاست‌های قیمت‌گذاری ایجاد کرده است. با وجود اعمال تخفیف شورای رقابت در برخی دعوتنامه‌ها، افزایش هزینه نهایی برای خریداران پیش‌فروش همچنان چالشی بزرگ باقی می‌ماند. این وضعیت ضرورت بازنگری در سازوکار‌های تنظیم قیمت و توجه به نیاز‌های واقعی مشتریان را بیش از پیش نشان می‌دهد.