در انتظار جلسه مجمع تشخیص؛ چرا تصویب سی‌اف‌تی ضرورت دارد؟

پیش از این مجمع تشخیص پس از هفت سال لایحه پالرمو را به تصویب رساند و حالا فقط لایحه سی‌اف‌تی، از مجموع اقدامات دولت برای رعایت استاندارد‌های گروه ویژه اقدام مالی (FATF) حل‌نشده باقی مانده است. مجمع تشخیص در بیانیه‌ای که ۱۸ خرداد منتشر کرده بود، از تصویب احتمالی سی‌اف‌تی خبر داد. حالا، اما بیم آن می‌رود که بار دیگر مخالفان گشایش روابط ایران با جهان، در مسیر تصویب این لایحه مانع‌تراشی کنند و تجاوز اسرائیل و آمریکا به ایران را دستاویز هجمه به  اف‌ای‌تی‌اف و سی‌اف‌تی قرار دهند. اما چرا تصویب این لایحه و خروج از فهرست کشور‌های غیرهمکار یا همان لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف همچنان برای ایران ضرورت دارد؟

تکراری‌ترین ادعای مخالفان اف‌ای‌تی‌اف

مجمع تشخیص در بیانیه خود به عمده‌ترین استدلال‌های مخالفان اف‌ای‌تی‌اف پاسخ داده بود. این بیانیه در واقع پاسخی به هجمه‌های تندرو‌ها و مخالفان عادی‌سازی روابط مالی و اقتصادی ایران با جهان بود که سخنگویان آنها در مجلس نیز علیه تصمیم مجمع موضع‌گیری کرده بودند. یکی از پرتکرارترین ادعا‌های این گروه، که احتمالا پس از تجاوز اسرائیل و آمریکا به ایران، برجسته می‌شود شفاف‌شدن اطلاعات حیاتی مالی و اقتصادی ایران برای کشورهایی، چون آمریکا و اسرائیل است. این در حالی است که براساس بیانیه مجمع، در طول ایام بررسی در کمیسیون مشترک و سپس صحن مجمع، کانون توجه اعضای مجمع تشخیص مصلحت بوده و به سبب اهمیت آن، توجه دقیق توام با حساسیت آنان را به پاسخ‌های مستخرج از مفاد کنوانسیون‌ها جلب کرده و در نتیجه، اکثریت قاطع اعضای مجمع را به نادرستی این ادعا مجاب نموده است، زیرا در کنوانسیون‌های پالرمو و هم چنین  سی اف تی هیچ اشاره‌ای به الزام کشور‌ها جهت ارائه اطلاعات  اقتصادی و حیاتی خارج از چارچوب قوانین داخلی کشور‌ها وجود ندارد. از سوی دیگر، بودن در فهرست کشورهای غیرهمکار باعث حساسیت و رصد بسیار بیشتر روی تراکنش‌ها و مراودات مالی ایران با دیگر کشورهاست. تاجایی که کشورهای عضو عملا قید همکاری با کشورهای غیرهمکار را به دلیل این سخت‌گیری‌ها می‌زنند.

اف‌ای‌تی‌اف با تحریم‌ها چه ارتباطی دارد؟

استدلال دیگر مخالفان این است که خروج از فهرست کشور‌های پرخطر و پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی در شرایط تحریمی برای ایران منفعتی ندارد. این در حالی است که به گفته مقامات دولت دوازدهم دو کشور روسیه و چین بار‌ها از ایران خواستند که به اف‌ای‌تی‌اف بپیوندد. همچنین اخبار رسیده به فراز نیز حاکی از آن است که در جریان «توافق‌نامه جامع راهبردی ایران و روسیه»، روس‌ها از ایران خواستند تا تلاش کند از فهرست کشور‌های غیرهمکار خارج و به عضویت اف‌ای‌تی‌اف درآید. این موضوع حتی در بیانیه مجمع نیز مورد اشاره قرار گرفته است: «به غیر از برخی کشور‌های کوچک و یا نواحی قضایی، اکثر قریب به اتفاق کشور‌ها این کنوانسیون‌ها را پذیرفته و ملحق شده‌اند و در این میان، تبدیل شدن جمهوری اسلامی ایران به یک استثنا در بین سایر کشور‌ها در موضوع  قبول تعهدات بینالمللی مبارزه با جرایم سازمان یافته - و نیز مقابله با تامین مالی تروریسم- قطعا به مصلحت کشور نبوده و عملا تداوم این وضعیت، بی انگیزگی کشور‌های دوست در جهت حمایت از ایران در مجامع بین المللی را به همراه خواهد داشت و تلاش‌های وزارت خارجه جهت شبکه سازی بین المللی به نفع منافع ملی کشور را  پرهزینه می‌نماید.»

اف‌ای‌تی‌اف و مکانیسم ماشه

ارتباط‌دادن اف‌ای‌تی‌اف و برجام دیگر دستاویز مخالفان است. در صورت اعمال «مکانیسم ماشه» پذیرش کنوانسیون‌ها به ضرر ایران خواهد بود. نکته، اما اینجاست که «موضوع کنوانسیون‌های پالرمو و سی‌اف‌تی به لحاظ ماهوی ارتباط مستقیمی با رژیم تحریم‌های برجام ندارد و در حیطه حیطه استانداردسازی نظام مالی و بانکی کشور تعریف می‌شود.» بناراین حتی در صورت بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف نه تنها آسیب‌زا نیست، بلکه از آثار گسترده تحریم‌ها می‌کاهد. براساس بیانیه مجمع «تشخیص نپذیرفتن کنوانسیون‌ها به معنی تشدید نگاه منفی و  انزوای مالی ایران است که در شرایط تحریمی، آسیبپذیری کشور را افزایش خواهد داد؛ بنابراین پذیرش این کنوانسیون ها، حتی در دوران تحریم‌های احتمالی جدید، منافع راهبردی و اقتصادی برای کشور دارد.»

در انتظار جلسه مجمع تشخیص

هنوز مشخص نیست که جلسات چهارشنبه مجمع تشخیص، این هفته برگزار می‌شود یا نه. اما اگر جلسه مجمع برگزار شود، لایحه سی‌اف‌تی در دستور کار خواهد بود و اگر رویه قبلی پابرجا باشد، این لایحه نیز مورد پذیرش مشروط قرار می‌گیرد. استدلال‌های مطرح‌شده در بیانیه مجمع و نظرات کارشناسی هفت سال اخیر، همگی دلیلی بر ضرورت تصویب سی‌اف‌تی و تلاش برای خروج از فهرست کشور‌های غیرهمکار اف‌ای‌تی‌اف است. هرچند که احتمالا هجمه‌های مخالفان و تندروها برای جلوگیری از گشایش در روابط مالی و اقتصادی ایران با جهان ادامه خواهد داشت.