توضیحات معاون میراث فرهنگی تهران درباره آتش‌سوزی سینما ایران

به گزارش روزنامه اینترنتی فراز به نقل از ایسنا، آتش‌سوزی اخیر در سینما ایران بار دیگر توجه‌ها را به سرنوشت یکی از قدیمی‌ترین سینما‌های پایتخت و وضعیت بنا‌های تاریخی محور لاله‌زار جلب کرده است؛ بنایی که اگرچه سال‌هاست از چرخه اکران خارج شده، اما همچنان به‌عنوان بخشی از حافظه جمعی شهر تهران و تاریخ سینمای ایران شناخته می‌شود. سینما ایران در سال‌های گذشته بار‌ها در کانون مناقشه میان مالکان، شهرداری و نهاد‌های میراث فرهنگی قرار داشته و موضوع تخریب، نوسازی یا حفظ آن به‌عنوان یک بنای واجد ارزش تاریخی ـ فرهنگی محل بحث بوده است.

مرتضی ادیب زاده، معاون میراث فرهنگی استان تهران، درحالی که پس از آتش گرفتن سینما ایران از محل آن بازدید کرد، گفت: درحال حاضر از جزئیات و دلایل دقیق حادثه‌ای که اخیر برای سینما ایران رخ داد، اطلاعی نداریم. یگان حفاظت میراث فرهنگی تهران بلافاصله پس از اطلاع از وقوع حادثه به محل اعزام شد و گزارشی تهیه کرد که هم‌اکنون در حال بررسی است. من نیز شخصاً پس از یگان حفاظت، از محل بازدید داشتم. طبق اظهارات مسئولان آتش‌نشانی حاضر در محل، پس از اطفا آتش، لکه‌گیری بنا انجام شد. بنابر اظهارات اولیه آنها، به لحاظ سازه‌ای، آسیب‌های جدی به ساختار بنا وارد شده است.

او افزود: در حال حاضر، منتظر انتشار گزارش رسمی آتش‌نشانی هستیم تا پس از آن، در جلسه‌ای با مسئولان شهرداری و مالکان، درباره چگونگی اقدام برای این بنا، جمع‌بندی نهایی صورت گیرد.

معاون میراث فرهنگی تهران در پاسخ به این پرسش که با توجه به آسیب‌های جدی وارد شده به ساختمان سینما ایران، آیا امکان تخریب کامل آن وجود دارد؟ اظهار کرد: در حال حاضر ارزیابی دقیقی از میزان آسیب‌ها در دست نداریم. آنچه مشاهده شده، مربوط به جداره بیرونی سینماست و تاکنون امکان ورود به داخل بنا (برای ما) فراهم نشده است.

ادیب‌زاده همچنین گفت: نگرانی‌هایی نیز درباره ساختمان مجاور، موسوم به ساختمان «سینگر»، که در پشت سینما و در خیابان سعدی قرار دارد، وجود داشت. این ساختمان یک اثر ثبت ملی است که خوشبختانه آتش‌سوزی به آن بخش‌ها سرایت نکرده و این بنا سالم باقی مانده است. با این حال، در مورد استحکام‌بخشی و میزان آسیب‌های وارد شده به ساختمان سینما ایران، لازم است منتظر انتشار گزارش آسیب‌شناسی و گزارش نهایی آتش‌نشانی بمانیم.

او درباره سرنوشت ثبت «سینما ایران» با توجه به اینکه چند سال پیش موضوع آن مطرح و حتی پیگیری شده بود، توضیح داد: «سینما ایران» برای نخستین‌بار در سال ۱۳۹۸ و از سوی شهرداری تهران مورد استعلام قرار گرفت. در آن مقطع، مالک درخواست صدور مجوز تخریب و نوسازی بنا را مطرح کرده بود. در مهرماه همان سال، در پاسخ به این استعلام، اداره کل میراث فرهنگی تهران اعلام کرد که این بنا به‌عنوان یکی از بنا‌های ارزشمند تاریخی ـ فرهنگی شهر تهران و از جمله نخستین سینما‌های خیابان لاله‌زار، واجد ارزش حفاظتی است و هرگونه تخریب و نوسازی آن «ممنوع» است.

ادیب‌زاده افزود: پس از این اعلام نظر، مالک به دیوان عدالت اداری مراجعه کرد و در نهایت، در سال ۱۳۹۹ رأی قطعی دیوان عدالت اداری مبنی بر ابطال مفاد نامه میراث فرهنگی صادر شد. هم‌زمان، در همان سال، پرونده ثبتی سینما ایران در اداره‌کل میراث فرهنگی تهران تهیه و برای ثبت در فهرست آثار ملی کشور به وزارتخانه ارسال شد.

معاون میراث فرهنگی تهران گفت: در شورای حریم، سینما ایران واجد شرایط ثبت ملی تشخیص داده نشد، اما به‌عنوان اثری دارای ارزش فرهنگی ـ تاریخی و به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین سینما‌های کشور که روایتگر بخشی از حافظه جمعی شهر تهران است، در زمره سینما‌های شاخص تاریخی تهران قرار گرفت و به‌عنوان «بنای واجد ارزش» در فهرست آثار واجد ارزش شناسایی و ثبت شد. بر این اساس، مقرر شد اجرای هرگونه طرح توسعه، نوسازی و بهسازی بنا، مشروط به حفظ ارزش‌های برجسته معماری، به‌ویژه شکل کالبدی بیرونی ساختمان و جداره‌های آن، مجاز باشد. یعنی قرار بود مالک طرحی ارائه کند که این بخش‌های ارزشمند بنا حفظ شوند. با این حال، در نهایت هیچ اقدامی از سوی مالک صورت نگرفت و مجدداً طی مکاتبه‌ای در سال ۱۴۰۳، مراتب به شهرداری تهران اعلام شد.

ادیب‌زاده یادآور شد: سینما ایران، در محور تاریخی ـ فرهنگی لاله‌زار قرار دارد و در کنار دیگر سینما‌های این محور، روایتگر بخشی از تاریخ سینمای کشور است. در حوزه فرهنگ و هنر، بخش مهمی از تاریخ سینما‌های لاله‌زار را می‌توان در سینما ایران مشاهده کرد. با این حال، مالکان این بنا هیچ‌گاه به‌دنبال حفظ ساختمان و نگه‌داشت کاربری فرهنگی آن نبوده‌اند.