پنج سال از بزرگترین سقوط تاریخ بورس ایران میگذرد؛ ریزشی که شاخص را از قله ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی به نیمه راه بازگرداند و ارزش دلاری بازار را به یکچهارم کاهش داد. امروز، در حالی که اقتصاد با بیثباتی سیاستگذاری و ناترازیهای ساختاری دستوپنجه نرم میکند، بورس همچنان در انتظار عبور از سایه سنگین رکود ایستاده است.
بازار سرمایه ایران با بیش از ۷۰۰ شرکت فعال در ۴۰ صنعت و حضور نهادهای مالی نوین مانند انواع صندوقهای سرمایهگذاری و ابزارهایی چون قراردادهای اختیار معامله، ظرفیت بزرگی برای ایفای نقش در توسعه اقتصادی دارد. اما در عمل طی سالهای اخیر، بورس نتوانسته نقش مؤثر خود را ایفا کند.
در حالیکه بورس تهران در پنج سال اخیر شاهد یک رکود عمیق بوده ، اما بررسی دقیقتر دادهها نشان میدهد عامل اصلی رکود مزمن بازار سرمایه، افت مداوم سودآوری دلاری شرکتهای بورسی است؛ موضوعی که مستقیماً به ساختار اقتصاد کلان ایران گره خورده است.
دو روز پس از پایان جنگ ایران و اسرائیل، بازار سرمایه ایران در حالی در شنبه ۷ تیرماه ۱۴۰۴ بازگشایی شد که در هر دو روز با صفهای فروش سنگین آغاز شد؛ ابتدا با ۳۰ همت و سپس با ۲۵ همت. این وضعیت درحالی رقم خورده که به نظر میرسد امکان اتخاذ برخی تدابیر پیشگیرانه از وزارت اقتصاد وجود داشت؛ تدابیری که میتوانستند فشار روانی بازار را تعدیل و روند بازگشت به ثبات را تسهیل کنند.
یک روز پس از استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی و استعفای محمدجواد ظریف، شاخص بورس تهران ریزش کرد، اما قیمت طلا و ارز کاهش یافت؛ این یک اتفاق غیرمعمول در بازار و اقتصاد است.
شاخص کل بازار سرمایه امروز ۱۰ هزار و ۸۴۷ واحد افت کرد و در کانال دو میلیون ۲۰۸ هزار واحدی ایستاد. بدین ترتیب در این روز شاخص کل بازار سرمایه ۰.۴۹ درصد ریزش کرد.
بازار سرمایه همچنان در وضعیت ریزشی است. بسیاری از کارشناسان معتقدند مهمتر از ریزش دوشنبه، این است که بورس چگونه هفته خود را به پایان میرساند. حال مشخص نیست روزهای قرمز بورسی کی تمام میشود.
بورس رکورد ریزش را شکست. براساس تحلیل تکنیکال، شاخص کل به خط مقاومت ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد رسیده بود. با اینهمه یک منبع آگاه به «فراز» گفته است که حقوقیها در حال فروش سنگین سهام بوده و ریزش بازار دستوری است. با اینهمه این ادعا مخالفانی نیز دارد. به هرروی ریزش بورس امروز بی سابقه بوده است. اما اگر تحلیل تکنیکال بازار سرمایه را مشاهده کنید، دور از انتظار نبود. پیش از این در «فراز» با توجه به تحلیل ریزش بورس در سال ۹۹، احتمال تکرار آنرا پیشبینی کرده بودیم.
بورس همچنان روند صعودی دارد اما این روند تاکی ادامه دارد؟ قطعا قرار نیست روال روبه رشد بازار سرمایه دائمی باشد. نکته مهم اینجاست که آیا تجربه سقوط تاریخی سال ۹۹ مجددا تکرار میشود؟ حال که صعود بورس رکورد سقف زنی شاخص کل در سال ۹۹ را شکسته، ممکن است سقوط آن نیز رکورد آن سال را بشکند؟